Degenen die hoopten dat 2020 een vreedzaam jaar zou worden, zullen deze hoop helaas kort na het begin van het jaar hebben moeten opgeven. De VS hebben een rode lijn overschreden met de moord die door president Trump is geïnitieerd tegen de "beroemdste" Iraanse generaal en verschillende Iraakse soldaten in de buurt van de luchthaven in de Iraakse hoofdstad Bagdad. Waarnemers zien de aanval als een oorlogsverklaring aan Iran. Wat moet er nog gebeuren voordat de EU wakker wordt en afstand neemt van de Amerikaanse oorlogspolitiek?
De recente moord op de populairste en bekendste generaal van Iran,
Qassem Soleimani, heeft de vrees aangewakkerd dat een nieuwe oorlog van
de VS en zijn bondgenoten tegen Iran spoedig een verwoestende en
dodelijke realiteit zou kunnen worden. De luchtaanval die Soleimani
doodde, uitgevoerd door de VS in Bagdad, gebeurde zonder de toestemming
of zelfs voorafgaande kennisgeving van het Amerikaanse Congres en zonder
de goedkeuring van de regering of het leger van Irak, waardoor de aanval
flagrant illegaal was op meerdere niveaus. De "bondgenoten" van de VS,
inclusief het V.K., werden pas nà de aannslag hierover geïnformeerd. Het
zal voor de Europese "geallieerden" een koude douche geweest zijn - voor
de tweede keer. Het was pas in november dat de Amerikaanse terugtrekking
uit Noord-Syrië leidde tot enorme spanningen in de NAVO - en de weg
vrijmaakte voor de invasie van Turkije die het internationale recht
schond. Als enige
werd Israël tevoren van de beraamde aanslag op de hoogte gesteld (wat
geruchten kan bevestigen dat het plan door beide regeringen gezamenlijk
werd ontwikkeld).
De aanval doodde ook de Iraakse militie-commandant Abu Mahdi al-Muhandis,
die adviseur was voor Soleimani.
Suleimani was in zijn thuisland enorm populair en kreeg 83% goedkeuring
in Iran. De vergelijking wordt gemaakt dat het hetzelfde is alsof Iran
Eisenhower tijdens de Tweede Wereldoorlog zou hebben vermoord. De
Iraniërs zullen vrijwel zeker wraak nemen.
"De moord op een Iraakse militaire commandant die een officiële positie
bekleedt, wordt beschouwd als agressie tegen Irak... en de liquidatie
van vooraanstaande Iraakse figuren of die uit een broederlijk land op
Iraakse bodem is een enorme inbreuk op de soevereiniteit," zei de
Iraakse premier Adel Abdul Mahdi over de aanval, eraan toevoegend dat de
moord "een gevaarlijke escalatie was die de lont van een destructieve
oorlog in Irak, de regio en de wereld zal aansteken."
Met name de moord op Soleimani komt slechts een paar maanden nadat een
vermeende Israëlische poging om de Iraanse generaal te vermoorden
mislukte en te midden van een goed gedocumenteerde en decennia lange
druk van Amerikaanse neoconservatieven en Israëlische functionarissen
voor een door de VS geleide oorlog met Iran.
Hoewel de illegaliteit van de moord door velen is opgemerkt sinds het
nieuws van de aanval zich voor het eerst verspreidde, is er minder
aandacht besteed aan de eigenaardigheden van de officiële redenering en
rechtvaardiging van de aanval door de Trump-regering die de spanning in
het Midden-Oosten opnieuw heeft vergroot. Volgens Amerikaanse
overheidsfunctionarissen was de aanval gericht op het "afschrikken van
toekomstige Iraanse aanvalsplannen" en als reactie op een raketaanval op
de K1 militaire basis in de buurt van Kirkuk, Irak, op 27 december. Die
aanval doodde een Amerikaanse militaire "contractor" en verwondde licht
verscheidene Amerikaanse soldaten en Iraaks militair personeel.
Toch zijn de details van die aanval - zelfs volgens mainstream
Amerikaanse bronnen die het Amerikaanse militarisme vaak ondersteunen -
ongelooflijk mistig, en de naam van de gedode Amerikaan en de identiteit
van het bedrijf waar hij of zij voor werkte, zijn niet vrijgegeven.
Sommige berichten in de media hebben naar de contractor verwezen als een
"Pentagon-werknemer", terwijl anderen de term "civiele contractor"
hebben gebruikt, waardoor sommigen speculeren dat de bewuste persopn
mogelijk een particuliere huurling is geweest in dienst van het
Pentagon.
Bovendien heeft nog geen enkele groep de verantwoordelijkheid voor die
aanval opgeëist en berichten in de media luiden dat de aanval net zo
gemakkelijk had kunnen worden uitgevoerd door overblijfselen van de
Islamitische Staat of door de Iraakse sjiitische militie (Kataib
Hezbollah) die officieel werd beschuldigd door Amerikaanse
functionarissen. Een officieel onderzoek naar het incident, uitgevoerd
door het Iraakse leger, moet nog worden afgerond. Met name de VS
beweerden eerder dat het "overtuigend bewijs" had om Iran de schuld te
geven voor aanvallen op olietankers in de Golf van Oman afgelopen juni,
vermoedelijk uitsluitend om Amerikaanse bondgenoten in de regio het "Amerikaans
bewijs" te geven van Iraanse betrokkenheid. Dat overtuigende bewijs is
nooit geleverd.
Bovendien hadden de VS al gereageerd op de dood van de contractor door
eind december vijf verschillende aanvallen in Irak en Syrië uit te
voeren, met naar schatting 25 doden, aanvallen die Iraakse demonstranten
motiveerden om de Amerikaanse ambassade in Bagdad te bestormen, omdat
veel van degenen die door die luchtaanvallen waren gedood, Irakezen
waren.
De daaropvolgende luchtaanval die Soleimani doodde, lijkt een overdaad
voor de officiële rechtvaardiging van het wreken van de dood van één
Amerikaan.
Gezien het bovenstaande wordt de vraag dan: baseert de Trump-regering
haar moord op een Iraanse generaal op Iraaks soeverein grondgebied - in
duidelijke schending van het internationale recht - op de dood van een
enkel individu dat de regering niet eens zal noemen? Zelfs toen al vijf
aanvallen werden uitgevoerd om naar verluidt diezelfde persoon te wreken?
Het riskeren van (in ieder geval) een regionale oorlog om naar verluidt
de dood te wreken van een persoon die al is gewroken, roept vragen op,
vooral voor een president die zich herkiesbaar stelt. De Verenigde
Staten beweren dat de moord ook was bedoeld als een "afschrikmiddel"
tegen potentiële, toekomstige Iraanse aanvallen, maar het is moeilijk om
de moord op een buitenlandse topfunctionaris op buitenlandse bodem te
rechtvaardigen als een preventieve maatregel, in tegenstelling tot één
die escalatie in de hand zou werken. Dit is met name het geval omdat
degenen die vaker naar een escalatie hebben toegewerkt in de spanningen
tussen Iran en de VS en zijn Midden-Oosterse bondgenoten, niet in
Teheran en Bagdad wonen, maar in Washington D.C. en Tel Aviv.
We hebben vaker geschreven over de langdurige inspanningen van
prominente neoconservatieven in de VS, evenals de Israëlische lobby en
de Israëlische regering, om de VS in een grote oorlog met Iran te
brengen. Neoconservatieve inspanningen voor regime-verandering in Iran
zijn al tientallen jaren in de maak en het huidige Amerikaanse
presidentiële regime heeft verschillende opvallende "Iraanse haviken" in
prominente posities. Bovendien worden zowel president Trump als zijn
belangrijkste bondgenoot in het Midden-Oosten, de Israëlische premier
Benjamin Netanyahu, geconfronteerd met binnenlandse inspanningen om ze
uit hun ambt te zetten en worden ze geconfronteerd met nieuwe
verkiezingen, waardoor beide leiders worden gestimuleerd spanningen in
het buitenland op te voeren om het publiek af te leiden van de eigen
binnenlandse conflicten.
Toch is de huidige druk waarmee zowel Trump als Netanyahu in hun
respectieve beleid worden geconfronteerd, slechts de nieuwste factor die
beide regeringen in een hernieuwde en steeds wanhopiger poging heeft
geduwd om de decennia-oude inspanningen van de haviken in beide landen
tevreden te stellen om oorlog te stoken en om het Midden-Oosten te "hervormen"
ten gunste van de Amerikaans-Israëlische as.
Gezien de recente moord op Soleimani is het echter van essentieel belang
erop te wijzen dat de Amerikaanse luchtaanval gericht op de leider van
de Quds Force slechts enkele maanden kwam nadat Israël de generaal
probeerde te vermoorden maar daar niet in slaagde. Inderdaad, de meest
recente van deze mislukte pogingen zou begin oktober plaatsvinden en
volgens The Times of Israel "waren de moordenaars van plan om onder een
religieuze plek die geassocieerd werd met de vader van Soleimani een
explosief te begraven en een explosie te veroorzaken, onder het gebouw
toen hij binnen was, en probeerde men vervolgens de schuld af te
schuiven zodat het leek op een religieuze oorlogsdaad. De moordenaars
gebruikten ongeveer 500 kilo springstof voor de bom."
De Israëlische regering gaf geen commentaar op de vermeende samenzwering,
hoewel het opmerkelijk is dat het plan om onder een islamitische heilige
plaats te graven en een bom te planten in het verleden is geprobeerd
door Israëlische extremistische groepen, groepen die een belangrijke
positie hebben in de huidige regering van Israël.
Deze vermeende poging van Israël om Soleimani te vermoorden kwam na
claims dat de regering Trump Israël in 2018 "roen licht" had gegeven om
de generaal te vermoorden. Het rapport beweerde dat "er een
Amerikaans-Israëlische overeenkomst is" dat Soleimani een "bedreiging is
voor de belangen van de twee landen in de regio" en werd gepubliceerd
door de Koeweitse krant Al-Jarida, die algemeen wordt beschouwd als "een
Israëlisch platform voor het overbrengen van berichten naar andere
landen in het Midden-Oosten ”, aldus de Israëlische mainstream media.
Israël is misschien van plan geweest om de generaal te vermoorden als
een middel om een oorlog te veroorzaken tegen Iran, iets wat Netanyahu
vorig jaar februari nog actief promootte. Destijds berichtte Newsweek
dat “de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zijn wens te kennen heeft
gegeven om oorlog te voeren met Iran en zei dat hij tientallen
buitenlandse gezanten, waaronder die uit de Arabische wereld, ontmoette
om het initiatief uit te werken." Maar nu de naaste bondgenoot van
Israël de moord heeft uitgevoerd heeft Israël zich relatief stil
gehouden over het incident, hoewel Iraanse functionarissen hebben
beweerd dat de moord op Soleimani gezamenlijk werd uitgevoerd door de VS
en Israël.
Inmiddels dreigt de Amerikaanse president Donald Trump met sancties
tegen Irak, omdat het Iraakse parlement de Amerikaanse troepenmacht (en
alle andere buitenlandse legers) die in het land is gestationeerd wil
wegsturen. Als dat daadwerkelijk gebeurt, moet Bagdad volgens Trump de
kosten van de luchtmachtbases van de VS in dat land betalen. Irak zou
dan miljarden dollars op tafel moeten leggen voor de onterechte
invasie op zoek naar massavernietigingswapens, het doden van burgers en
het platbombarderen van het land "bescherming" door de VS.
Het "paradoxale" van deze moordaanslag is dat Donald Trump precies
degenen geëlimineerd heeft die het meest hebben gedaan in de strijd
tegen IS-terroristen in Irak en Syrië, in de afgelopen 10 jaar. Zonder
hun inspanningen en die van hun jagmedestrijders zou de zwarte vlag van
Islamitische Staat vandaag de dag al boven Damascus en Bagdad wapperen.
Veel mensen realiseren zich niet wat deze moordaanslag betekent en wie
er is vermoord.
Hoewel de officiële maar dubieuze rechtvaardigingen voor de moordaanslag
zijn gegeven, is het meest waarschijnlijke gevolg van de dood van
Soleimani dat het "het lont van oorlog zal ontsteken", zoals onlangs
verklaard door de premier van Irak. Of de dood van Soleimani alléén
voldoende zal zijn om de VS, Iran en hun respectieve bondgenoten ten
strijde te laten trekken, valt nog te bezien, maar het is zeker dat de
regering Trump tevreden lijkt te zijn om de situatie te blijven
escaleren, bij het nastreven van langlopende ambities van
oorlogszuchtige haviken, evenals een poging voor het snel opbouwen van
binnenlandse druk voorafgaand aan de verkiezingen van 2020.
Dit alles laat zien dat Trump voor het Westen een beveiligingsrisico
wordt. Het ondermijnt niet alleen de internationale orde, die is
gebaseerd op het internationale recht, het vernietigt ook het
Midden-Oostenbeleid van de EU, dat gebaseerd was op een
tweestatenoplossing met Israël en de nucleaire deal met Iran. Als er een
open oorlog komt (er is al lang een asymmetrisch conflict gaande), zou
dit ook een bedreiging voor Europa vormen. Strategische belangen van de
EU worden al geschonden - denk maar aan de Amerikaanse sancties tegen
Iran en de gespannen situatie in Irak. En wat te denken van de nieuwe
vluchtelingenstromen richting de EU, als de vlam in het Midden-Oosten
inderdaad in de pan slaat?
Tegen deze achtergrond bezien is de officiële reactie (zoals meestal)
van Brussel buitengewoon zwak. Borrell, hoofd van het buitenlands beleid
van de EU, dringt aan op een "politieke oplossing". Duitsland, Frankrijk
en Groot-Brittannië willen coördineren en de dialoog met Iran blijven
zoeken. Maar een EU-strategie ontbreekt. Geen wonder: tot nu toe is de
EU niet eens tot het besef gekomen dat de Verenigde Staten onder Trump
een veiligheidsrisico zijn geworden. Daarnaast heb je voor een strategie
ook mensen nodig met een visie, en die ontbreert de EU al tientallen
jaren. In tegendeel: de regeringsleiders van de grootste vazalstaten van
de VS, Boris Johnson en Angela Merkel, zijn al begonnen de acties van
Trump opnieuw te rechtvaardigen. Ook hier laten "onze" leiders - net als
in het geval van bijvoorbeeld de door Trump opgelegde Amerikaanse
sancties vanwege NordStream 2 - zien geen enkele ruggengraat te hebben.
En, tenslotte, zullen internationaal regimes die in het bezit zijn van
nucleaire wapens niet het risico gaan lopen zelf ook te worden
weggebombardeerd. We wijzen in dit verband op Noord-Korea, dat nu zéker
nooit zal afzien van zijn wapens.
Afdrukken Doorsturen