Na de paniekaankopen, gisteren op Wall Street, hebben de Amerikaanse beurzen vandaag weer terrein prijsgegeven nadat aanvankelijk de weg nog flink omhoog was gevonden in reactie op het besluit van de Federal Reserve de rente met 50 basispunten te verlagen, dit keer met als reden de economische schade door het coronovirus te dempen. De "onafhankelijke" Fed is in paniek.... de andere centrale banken volgen.
Ondanks alle ellende blijft het een tijd voor politici en instanties
die het publiek vertellen dat alles geweldig is, niets te zien hier.
Wat de centrale bankiers op dit moment zouden doen door de
rentetarieven te verlagen (de
Fed heeft zojuist elke
geloofwaardigheid
verloren door weer een renteverlaging aan te kondigen, terwijl de
Amerikaanse economie in februari nog "sterk" werd genoemd - geen reden
dus voor een renteverlaging, maar kennelijk wel nadat in een week tijd
15% van de andelenkoersen verloren ging), wordt "pushing on a string"
genoemd. Je kunt op verschillende manieren proberen een touw door te
snijden: snij een stuk touw van ongeveer 6 centimeter lang. Plaats het
op een harde ondergrond. Gebruik je vinger aan het ene uiteinde van
het touw om te proberen dat van je af te duwen te duwen. Je zult het
zien wiebelen. Je zult het een beetje zien opkroppen. Maar je zult
niet zien dat het materiaal van je af beweegt beweegt.
Een mooi recent voorbeeld van dit magische wensdenken is dat als de
voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve, Jerome Powell, en de
Amerikaanse minister van Financiën Steve Mnuchin vanmorgen telefoneren
met de andere G7-ministers van Financiën en de gouverneurs van de
centrale bank, ze de groep kunnen verleiden of dwingen om
renteverlagingen of fiscale prikkels aan te kondigen, en daardoor
proberen dat aandelenmarkten niet verder dalen en dat het bbp van de
landen niet verder krimpt. (Voor hoe dit eerder uitpakte, raden we het
briljante boek van Nomi Prins: "Collusion: How Central Bankers Rigged
the World" aan.)
Helaas vechten de Fed-voorzitter en de Amerikaanse minister van
Financiën een laatste veldslag in een niet te winnen oorlog, net als
tijdens de financiële crisis van 2008, toen meerdere renteverlagingen
voldoende waren om de geesten op Wall Street te stimuleren en fiscale
uitgaven de economische groei stimuleerden. Maar de rente zweeft al op
of nabij historische dieptepunten in een groot deel van de ontwikkelde
wereld. Verdere renteverlagingen zouden waarschijnlijk lijken op wat
Amerikanen noemen "pushing
on a string".
Meer daarover zometeen.
Maar in tegenstelling tot 2008 is dit een gloednieuwe oorlog waarbij
Amerikaanse consumenten, die meer dan tweederde van het BBP in het
land vertegenwoordigen, niet worden gestimuleerd om te consumeren,
omdat bijna elk soort van consumptie een potentiële bedreiging vormt
voor hun gezondheid en de gezondheid van hun families.
Om zichzelf te beschermen tegen het coronavirus COVID-19 beveelt de
Wereldgezondheidsorganisatie "sociale afstand" aan, dat wil zeggen "minimaal
1 meter afstand houden tussen uzelf en iedereen die hoest of niest".
Andere deskundigen adviseren een afstand van 2 meter. Dat is
onmogelijk te doen in vliegtuigen, in overvolle supermarkten, in
bioscopen, op cruiseschepen, in restaurants, in warenhuizen en op vele
andere plaatsen waar consumenten hun geld uitgeven en de economie
daarmee helpen groeien.
Het Rode Kruis beveelt desinfectie aan van "deurknoppen, schakelaars,
handgrepen, computers, telefoons, nachtkastjes, wastafels in de
badkamer, toiletten, balies, speelgoed en andere oppervlakken die vaak
thuis of op de werkplek worden aangeraakt." Die aanbeveling is omdat
wetenschappers nog niet weten hoe lang het coronavirus op oppervlakken
actief blijft. Dat is een bijkomende stimulans voor consumenten om
plaatsen als hotels en resorts te mijden.
De enige manier om het vertrouwen van de consument te herstellen en de
consument opnieuw te stimuleren om hun geld uit te geven, is om het
coronavirus onder controle te krijgen. Tenzij alle centrale bankiers
over de hele wereld worden vervangen door wetenschappers op het gebied
van infectieziekten, zullen ze niet veel nut hebben in deze crisis. En
ja, het is een crisis.
Investopedia definieert "pushing
on a string" op deze manier: "Als de
kernvraag er niet is om mensen ertoe te bewegen afstand te doen van
hun geld, kan dit niet worden afgedwongen door monetair beleid. Als je
dit probeert, is het hetzelfde als proberen "aan een touwtje te duwen".
De vraag van de kant van de consument wordt op dit moment verder
verergerd omdat in door corona getroffen sectoren werknemers (die ook
consumenten zijn) terecht ontslag of banenverlies vrezen en willen
sparen voor die mogelijke gebeurtenis. Grote industrieën in de VS
ondervinden vertraging in omzet en winst omdat het coronavirus ze van
hun klanten heeft gescheiden. Zoals we eerder hebben gemeld verloren
vier grote Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen $ 22 miljard aan
marktwaarde in de voorafgaande zeven handelssessies. In de VS waren er
al winkels in financiële problemen en kondigden winkelsluitingen aan
vóórdat het coronavirus toesloeg en de virusuitbraak het banenverlies
alleen maar zou verergeren. Hotels hebben niet alleen te lijden onder
vakantiegangers die niet graag reizen, maar ook door bedrijven die
zakenreizen annuleren en in plaats daarvan teleconferenties gebruiken.
Internationaal lijkt er een onverklaarbaar gebrek te zijn aan testkits
sinds de eerste gevallen in januari werden gediagnosticeerd, en velen
hebben weinig vertrouwen in overheidsinstanties die naar hun mening de
risico's voor de nationale gezondheid bijzonder onderschatten.
Daarnaast blijkt dat binnen de EU en de VS de afzonderlijke staten het
maar op eigen houtje moeten zien op te knappen. Zo moeten de 50
Amerikaanse staten en gebieden hun eigen coronavirus-taskforce vormen
en wekelijkse gesprekken met elkaar houden om essentiële informatie te
delen over wat werkt en wat niet om het virus onder controle te
krijgen.
En wat de EU betreft: de Europese Commissie kwam eergisteren bijeen in
de "war room" van het crisisresponscentrum in Brussel om het
coronavirus te bespreken. Maar in plaats van concrete maatregelen,
kwamen er alleen maar weer vage aankondigingen. Er was eigenlijk maar
één nieuwtje: het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding
(ECDC) heeft het risiconiveau bepaald van "gemiddeld tot hoog", aldus
Ursula von der Leyen.
Toerisme, transport en toeleveringsketens worden beïnvloed door de
verspreiding van het virus, zei Economisch Commissaris Gentiloni. Het
is nu "tijd om te handelen". Vandaag komt onze regering in
crisisberaad bijeen en hetzelfde doet de Eurogroep (via
videoconferentie). Het feit dat deze crisisbijeenkomsten zelfs nodig
zijn, laat zien hoe slecht het met het gemeenschappelijk
gezondheidsbeleid staat - de EU loopt achter op de Verenigde Staten en
het Verenigd Koninkrijk, die al vroegtijdig alarm sloegen.
Het laat ook zien dat de EU langzaam wakker wordt na een lange
bagatellisatie van de risico's van het coronavirus (en dat terwijl
Gezondheidscommissaris Stella Kyriakides eind januari had gezegd dat
de EU voorbereid was op de verspreiding van het coronavirus).
Maar er werden door de EC geen nieuwe maatregelen aangekondigd. Er
waren zelfs geen duidelijke aankondigingen voor EU-toppen en andere
belangrijke evenementen. Moeten grote evenementen worden geannuleerd -
of niet? Waarom zijn er in ons land andere (lees: minder strenge)
regels dan in Duitsland, Frankrijk of Italië? Ieder land neemt zijn
eigen maatregelen (of bij ons: bijna niet), en een gemeenschappelijke
Europese strategie ontbreekt volledig. Moet het Schengen-akkoord niet
eens worden opgeschort om grenscontroles mogelijk te maken?
Van de Europese Commissie hoeven we geen antwoorden te verwachten -
zoals het geval was in voorgaande weken. Zogenaamd omdat het alleen
een coördinerende rol speelt - anders dan op andere politieke
terreinen wil (en kan) het niet zelf beslissen en handelen.
PS. Ten aanzien van de repomarkt zien we dat de Federal Reserve $ 120
miljard heeft geaccepteerd! Er bestond een vraag naar $ 180 miljard.
