De Pandora Papers zijn blijkbaar niet zo heet als ze zijn opgediend. Het was geen dappere klokkenluider die de onthullingen aan het licht heeft gebracht. Tegelijkertijd moet bij deze papieren worden opgemerkt dat ze niet indruisen tegen elitaire belangen, integendeel, ze zijn zelfs nuttig. De onthullingen van belastingontduiking zijn inderdaad uiterst selectief. Een Amerikaanse belastingontduiker is op wonderbaarlijke wijze nergens te vinden in de dataset. In plaats daarvan de namen van politici die op de een of andere manier uit de gratie zijn geraakt bij de VS. Dit voedt het vermoeden dat deze ontwikkeling bewust is versneld om op te treden tegen onaangename actoren binnen het Amerikaanse imperium.
Een "doos van Pandora" is een moderne metafoor uit een oude Griekse
mythe, waarbij de spreekwoordelijke uitdrukking verwijst naar een bron
van epische complicaties die voortkomen uit één simpele misrekening.
Misschien is dat wat het International Consortium of Investigative
Journalists (ICIJ) in overweging nam, terwijl ze zich nauwgezet in
enorme hoeveelheden tot nu toe geheime gegevens verdiepten om
verrassende onthullingen van corruptie op epische schaal te verzamelen.
De ICIJ leidde een team van meer dan 600 professionals wereldwijd, in
een tweejarige samenwerking die tot nu toe de financiële geheimen
heeft onthuld van niet veel huidige en voormalige wereldleiders,
evenals ambtenaren in meer dan 91 landen.
De naam "Pandora Papers" is wel heel toepasselijk. De Griekse mythe
gaat dat Pandora, de eerste vrouw op aarde, werd geschapen door de
goden - die haar allemaal een geschenk gaven - om de mensheid te
straffen, omdat Prometheus vuur stal om aan hen te geven. Ze kreeg een
doos en haar werd verteld dat er speciale geschenken in zaten, maar
dat ze de doos nooit mocht openen. Pandora, die haar nieuwsgierigheid
niet in bedwang kon houden, opende de doos en alle ziekten, rampen en
ontberingen die goden in de doos hadden verborgen, stroomden eruit.
Alleen de hoop bleef achter.
Snel doorspoelen naar het heden en selectieve geheimen stromen naar
buiten, snel en furieus genoeg om de originele Pandora's Box en zijn
opening te schande te maken.
"Pandora" is geen datalek, maar een operatie van geheime diensten. De
vermeende 12 miljoen documenten over offshore witwassen en
belastingontduiking kwamen niet van een klokkenluider, maar werden
weggezogen bij
14 investeringsmaatschappijen.
Niet door "Russische hackers", de fictieve peetvader sinds "Russiagate",
en niet van ijverige belastingambtenaren en belastinginspecteurs, maar
van onze vrienden van de NSA en CIA.
De documenten laten ook duidelijk zien hoe de VS, Groot-Brittannië,
Canada, Frankrijk, Duitsland en Nederland autocraten helpen door
onbetrouwbare transnationale geldstromen en stille investeringen toe
te staan, ver weg van de ogen van de burgers wiens geld ze hebben
gestolen. Weten we nu ook waar ons misgelopen geld voor de
gezondheidszorg terecht is gekomen - indirect dan, want de wereld
loopt elk jaar $ 427 miljard mis aan belastingopbrengsten, dankzij de
belastingparadijzen.
Dat gebeurt er als regeringen banken verplichten zwart geld te melden,
maar advocaten-, vastgoed- en accountantskantoren de andere kant op
kunnen kijken - dan ontstaat er een maas in de wet waar boeven en
kleptocraten een groot plezierjacht doorheen kunnen laten zeilen.
Eén blik op de kaart is voldoende om vast te stellen dat er selectief
gepubliceerd wordt, want geen
enkele van de 300 verdachte politici en beroemdheden komt uit de VS.
De naar verluidt 600 journalisten die meer dan een jaar lang de database van
1,29 terrabyte doorzochten, merkten dit blijkbaar niet. En op de
persconferentie van het International Investigative Consortium ICIJ en
ook in de publicaties die we erover hebben gelezen, werd de voor de
hand liggende kernvraag vaak
niet eens gesteld: waar komen de data eigenlijk vandaan, wie heeft ze
beschikbaar gesteld en welke belangen zijn er in het spel?
De staatshoofden, regeringsleiders en politici komen bijna uitsluitend
uit tientallen kleinere en verweggistan-landen zoals Jordanië,
Montenegro, Kenia, Congo, Dominicaanse Republiek, Panama, Peru,
Brazilië, Argentinië, Honduras, Colombia, Pakistan, de Filippijnen,
Indonesië en Qatar. Prominente westerse politici vormen de grote
uitzondering, en de meesten van hen zijn niet langer in functie: de
Britse ex-premier Tony Blair (netto vermogen $ 50 miljoen - hij kocht
een offshore-bedrijf dat banden heeft met de dictatuur in Bahrein, een
Golfstaat die marteling toestaat en de doodstraf toestaat na
schijnprocessen. Verder had hij weinig op met Saddam Hoessein, maar
hij harkt nog steeds geld binnen in zijn post-premierjaren en werkte
voor regimes van Kazachstan tot de gruwelijke dictatuur van Abdel
Fattah al-Sisi in Egypte), de Italiaanse ex-premier Silvio Berlusconi,
de Israëlische ex-vice-premier Haim Ramon, de
Chileense president Pidera,
de ex-burgemeester van Jeruzalem, Nir Barkat, de ex-Europese
commissaris John Dalli. Slechts drie zittende westerse politici in
kleinere landen worden genoemd: uit eigen land de "christelijke"
demissionaire minister van Financiën Wopke Hoekstra (overigens is hij
niet de enige minister van Financiën die de fout in ging: die van
Brazilië, Paulo Guedes, heeft sinds 2014 een bedrag van 9,5 miljoen
dollar geïnvesteerd in een bedrijf genaamd Dreadnoughts
International, dat gevestigd is op de Britse Maagdeneilanden. Deze
activa zijn beschermd tegen de enorme devaluatie van 40% van de
Braziliaanse real sinds Guedes de functie overnam aan het begin van de
regering van Bolsonaro, in januari 2019), de
Tsjechische premier en oligarch Andrej
Babis en de Oekraïense president Volodymyr
Selenskyi - meer niet. VS, Duitsland, Frankrijk, Canada, Scandinavië -
allemaal "schone" mensen.
De zojuist genoemde voormalig EU-commissaris John Dalli (foto) is, na
onthullingen in de Pandora Papers dat hij geen offshorebedrijf op de
Britse Maagdeneilanden heeft aangegeven, aparte alinea's
waard. De Europese Commissie wil eerst de klacht onderzoeken alvorens
te beslissen of Dalli voor een Europees Hof wordt gebracht. Hij zou
dan zelfs zijn EU-pensioen kunnen verliezen, hoewel het denkbaarder is
dat hij er met een schouderklopje van af komt.
Dalli, een Maltese accountant die politicus is geworden, diende tussen
1987 en 2010 in een lange rij nationalistische regeringen voordat hij
overstapte naar de Europese Commissie. Hij heeft zijn hele carrière te
maken gehad met schandalen (dus uitermate geschikt voor een baan in
Brussel) en zal nu dus mogelijk, eventueel, misschien, worden
aangeklaagd voor een poging tot omkoping van € 60 miljoen van een
lobbygroep voor rookloze tabak om te helpen een EU-breed verbod
ongedaan te maken.
Wat opvalt, naast de ongebreidelde belastingontduiking en financiële
corruptie die het lek onder de wereldelite aan het licht heeft
gebracht, is dat er geen openbare geloften zijn van Washington om de
identiteit van de klokkenluiders te onthullen, geen kreten van
politici over "desinformatie" of oproepen om voorzichtig te zijn
met spelen in het snode spel van iemand anders - zelfs geen speculatie
over wat de motieven achter het lek zijn.
Tot de culturele en sportieve beroemdheden uit het prentenboek van
kleurrijke kranten behoren ex-model Claudia Schiffer (netto vermogen $
70 miljoen), muzikanten Ringo Starr (netto vermogen $ 400 miljoen),
Elton John (netto vermogen $ 500 miljoen), Shakira (netto vermogen $
350 miljoen) en Julio Iglesias (netto vermogen $ 700 miljoen), schrijver
Mario Vargas Llosa en voetbalcoach Pep Guardiola (FC Bayern München,
Manchester City). Verder ook nog de koninklijke familie van Qatar en Corinna zu Sayn-Wittgenstein,
ondernemer en speelkameraadje van de afgetreden Spaanse
schandaalkoning Juan Carlos I.
"Het grootste onderzoek in de geschiedenis van de journalistiek
onthult een financieel schaduwsysteem dat ten goede komt aan de
rijksten en machtigen ter wereld" wordt gepresenteerd en er is geen
enkele Amerikaan onder de rijken en machtigen, maar er zijn tal van
oligarchen, autocraten en families uit Afrika, Azië en natuurlijk
Rusland? Poetin kwam alleen in de toplijsten terecht via een "vermeende"
minnares die 20 jaar geleden een appartement in Monaco zou hebben
gekocht: de Zwitserse "Tagesanzeiger" troefde zelfs de Guardian (met
het nieuws over de Pandora Papers) af met een artikel op een dubbele
pagina over het "Poetin Palace", dat de nepkunstenaar Navalny
tevergeefs aan het publiek probeerde te verkopen.
Het feit dat BlackRock & Co.-klanten standaard brievenbusfirma's
gebruiken en geanonimiseerd zijn - dit wordt niet eens vermeld in de
Pandora Papers. En natuurlijk worden deze investeerders van BlackRock
& Co. niet genoemd in de Pandora Papers - in tegenstelling tot de
Russische en Chinese eigenaren van brievenbusmaatschappijen.
Komen de ultrarijken uit de VS gewoon niet in het verhaal voor omdat
ze geen "belastingparadijzen" nodig hebben - omdat ze
simpelweg geen
belasting betalen? Dat is natuurlijk onzin... Oligarchen zoals Pierre
Omidyar of George Soros "optimaliseren" hun belastingen met
stichtingen, die vervolgens consortia zoals de ICIJ financieren, die
op hun beurt (met een beetje hulp van de CIA) andere
belastingoptimalisators blootleggen die zichzelf impopulair maken of
die regimeveranderingsoperaties zijn, en op de hitlijst staan.
Komt ex-premier Tony Blair opdagen, die 400.000 aan belastinggeld
heeft bespaard op het kopen van een huis via een offshorebedrijf omdat
ze zijn multi-miljoen dollar adviescontract met de Saoedische
botzagerij Bin Salman wilden stelen? Of wil Joe Biden de trouwe
geallieerde koning van Jordanië voor de bus gooien omdat hij vorige
week voor het eerst in tien jaar Assad in Syrië belde?
In hoeverre hebben de heersers van Dubai, of de presidenten van Congo,
Kenia, Ivoorkust of Tsjechië zich ongehoorzaam gedragen dat ze nu aan
de schandpaal worden genageld door de enige supermacht? En heeft Wopke
Hoekstra in de ogen van de Amerikanen iets fout gedaan?
Dit zijn vragen die nu moeten worden onderzocht, want deze nieuwe
lijst van belastingontduikers is geen toeval. Hier wordt het verschil
tussen een onafhankelijk klokkenluidersplatform als Wikileaks en nogal
dubieuze verenigingen als ICIJ duidelijk: Julian Assange heeft zijn
informanten nooit onthuld en wilde ze helemaal niet weten, maar
Wikileaks verzekerde hen dat men alleen de authenticiteit controleerde
en vervolgens alle documenten publiceerde.
Edward Snowden werd het te heet onder de voeten en hij gaf zijn
materiaal aan Glenn Greenwald en het door Omydiar gefinancierde
platform "The Intercept", met als resultaat dat slechts een klein deel
bij het publiek kwam. Geld voor verdere verwerking van het materiaal
was er niet, zo werd later bekend gemaakt (en vorig jaar werd Glen
Greenwald ontslagen).
Als 14 respectabele werknemers van de 14 offshore-bedrijven hun
materiaal over oneerlijke machinaties niet naar de ICIJ hebben
gestuurd, maar naar Amerikaanse geheime diensten die voor
klokkenluiders hebben gespeeld, dan wordt de vraag wat hier onder het
tapijt blijft - bij gebrek aan geld (?) - zeer interessant. Net als de
Panama Papers in 2016 en de Paradise Leaks in 2017 (“Paradise and
Parasites”), onthult “Pandora” nog een stukje van het topje van de
gigantische ijsberg, die vrolijk zal blijven drijven, stilzwijgend en
omzeild omdat het voor de ultrarijken onmisbaar is.
Ook interessant is de vraag naar de vele miljoenen die voor het
uitgebreide internationale onderzoek nodig waren en zijn. Die komen -
maar u had het kunnen bedenken - van de Open Society Foundations van
de bekende speculant en Amerikaanse multimiljardair George Soros. Als
het tegen het Rusland van Poetin gaat - Soros is er altijd bij. Soros
en ICIJ hadden geen bezwaar tegen de corrupte en vaak dronken
voorganger van Poetin, Boris Jeltsin, de uitverkoper van Rusland.
De Pandora Papers leggen verwijten bij de genoemde personen over het
uitvoeren van ongepaste zakelijke transacties, zoals fraude, witwassen
van geld, corruptie en dergelijke. Uit ervaring weten we dat dit in
veel gevallen zo is. Maar de ICIJ-onderzoekers vermijden om een duidelijk
en publiekelijk gecommuniceerd onderscheid te maken: het is waar dat
voor mensen uit Rusland en China brievenbusfirma's andere doelen
kunnen dienen. Het grootste Chinese handelsbedrijf, Alibaba,
organiseerde de beursgang in New York via een brievenbusbedrijf. Dat
was bekend bij zowel de VS als bij de Chinese overheid - er was geen
andere manier vanwege de Amerikaanse regels. En als de Chinese leiding
de Chinese economie versterkt en vervolgens, zoals is gebeurd, Alibaba
behoorlijk onder regeldruk plaatst, dan is dit iets anders dan de
permanente bescherming die de Amerikaanse en EU-regeringen en nu ook
de ICIJ de superrijke investeerders van BlackRock & Co bieden.
"Belastingparadijzen" zijn bijna een te idyllisch woord voor deze
retraites, die, net als de kastelen van de roofridders of de
piratenschateilanden, onneembaar zijn voor de geplunderden en
beroofden. En het zijn niet-succesvolle tandartsen of goed verdienende,
kleine miljonairs die een beetje zwart geld voor de kust parkeren
langs het belastingkantoor, in Zwitserland of in het Caribisch gebied
- het zijn de wereldwijde bedrijven, multimiljardairs en corrupte
oligarchen die hier de welvaart van hun naties privé bunkeren.
"De bedragen die naar dergelijke locaties werden gestuurd, stegen van
$ 11 miljard in 1968 tot $ 385 miljard in 1978 tot $ 6 biljoen in 1998
en tot $ 21 biljoen in 2010. Volgens conservatieve schattingen is de
verschuiving in financiële activa van 1968 tot heden daarmee met een
factor 2.000 toegenomen. Bijna alle grote bedrijven hebben offshore-filialen,
meer dan de helft van de wereldhandel stroomt door deze
belastingparadijzen, bijna alle vermogende particulieren hebben
offshore-rekeningen, waardoor ze fiscale "opties" hebben." Dit is hoe
John Urry, een van de weinig sociologen, dit gigantische schaduwrijk
van de wereldeconomie, het probleem samenvat.
Het Internationaal Monetair Fonds zegt dat Amerikaanse bedrijven naar
schatting $ 2,6 biljoen (!) aan winsten offshore hebben, wat de
Verenigde Staten miljarden aan belastinginkomsten kost. Volgens de
Federal Reserve hebben Amerikaanse bedrijven meer dan $ 11 biljoen (!)
aan schulden, maar niemand weet hoeveel er verborgen is in
ondoorzichtige offshore-jurisdicties en wat het risico is van
toekomstige scenario's van het Enron-type.
De in de Pandora Papers meest genoemde financiële havens zijn Panama,
de Britse Maagdeneilanden, Belize, de Seychellen, Hong Kong, de
Verenigde Arabische Emiraten, Cyprus en Zwitserland. Ze zijn
traditioneel gespecialiseerd in het verbergen van individuele activa,
het witwassen van geld en corrupte betalingen van individuen. Maar de
financiële paradijzen die centraal staan bij bedrijven, banken en de
grootste investeerders van vandaag de dag ontbreken: helemaal bovenaan
staat de Amerikaanse staat Delaware: hier hebben de meeste van de 500
Amerikaanse bedrijven van bijvoorbeeld de Forbes- en S&P-lijsten hun
wettelijke en fiscale woonplaats. In de EU zijn de belangrijkste
financiële paradijzen voor belastingontwijking, kredietverlening en
licentieverkoop door bedrijven: Ierland, Luxemburg en ons eigen
Nederland. Er zijn ook de Kaaimaneilanden (Brits overzees gebied),
Singapore en de Britse Kanaaleilanden Jersey en het inmiddels
overbekende McKinsey-toevluchtsoord voor berooid personeel Guernsey.
Die plekken ontbreken overigens allemaal op de "zwarte lijst" van
financiële paradijzen die door de EU is opgesteld, waaronder de meest
recente van 22 februari 2021. Om de belachelijkheid daarvan te
demonstreren noemen we deze onbeduidende financiële paradijzen die
door de EU worden gebrandmerkt hier: Samoa, Anguilla, Dominica, Fiji,
Guam, Palau, Panama, Seychellen, Trinidad & Tobago, Vanuatu.
In de Pandora Papers spelen 203 Amerikaanse trusts een kantlijnrol, om
zo te zeggen, binnen-Amerikaanse brievenbusfirma's. De meesten van
hen, 81, zijn gevestigd in South Dakota, 37 in Florida, 24 in Texas en
14 in Nevada. Dergelijke trusts zijn ook toegewezen aan Delaware, 35.
Ze worden gebruikt door de hogere klassen van kleine criminelen. Ook
hier ontbreken de eredivisie van Amerikaanse bedrijven en Wall Street,
die tienduizenden brievenbusfirma's hebben op de Kaaimaneilanden, de
Britse Kanaaleilanden en, last but not least, in Nederland,
Ierland, Luxemburg, Cyprus en Malta.
Met de opkomst van het zojuist genoemde Delaware komen we bij de
grootste financiële oase voor bedrijven en investeerders op aarde, en
daar vinden we ook een zekere Joe Biden, sinds 2021 voorzitter van
"America First". Biden was van 1973 tot 2009 senator voor de kleine
Amerikaanse staat Delaware. Als 29-jarige bedrijfsjurist had hij op
deze functie gesolliciteerd en deze 35 jaar bekleed. Het aantal
brievenbusfirma's in het thuisland van Biden is minstens twee keer zo
hoog als het aantal stemgerechtigden. Zoon Beau Biden werd hier zonder
enige moeite, kennis en ervaring procureur-generaal. Zoon Hunter Biden
treedt op als bruisend financieel speculant onder meer in Oekraïne -
zo nodig voerde vader Biden ter plaatse in Kiev ook campagne voor hem.
Joe Biden werd voor zijn laatste verkiezingscampagnes betaald door de
grote digitale bedrijven zoals Alphabet/Google, Microsoft, Amazon,
Apple, Facebook, Netflix. Maar bedrijven uit Delaware sponsorden ook
hun invloedrijke senator, waaronder het creditcardbedrijf MBNA en John
Hynansky, die uit Oekraïne komt en de export van premium SUV's naar
Oekraïne domineert. En BlackRock vormde samen met de jarenlange
lobbyist Joe Biden een hechte relatie: drie topmanagers van BlackRock
werden lid van de regering van Biden.
Maar we geraken nu op een zijspoor.
De offshore-oases zijn de kastelen van de roofridders van het mondiale
neofeodalisme. Hoe aangenaam het ook is als een paar kleinere
plunderaars nu publiekelijk worden aangeprezen met "Pandora" en er
zelfs een paar koppen rollen, deze forten van financierskapitaal
zullen waarschijnlijk voorlopig onneembaar blijven.
Zolang "onthullingen" in de stijl van ICIJ zoiets als de Pandora
Papers blijken te zijn, dan dienen ze niet het doel van verlichting,
maar van contra-verlichting: greenwashing van het westerse financiële
systeem en agitatie tegen Rusland en China.
In Frankrijk was er in 1789 opnieuw een bloedige revolutie voor nodig
om de adel en de geestelijkheid te dwingen belasting te betalen. Om
bij de portemonnee en het brievenbusbedrijf van de huidige financiële
aristocratie te komen, zijn echter maar een paar duimschroeven nodig:
een internationaal financieel kadaster dat de eigendomsstructuur van
effecten duidelijk registreert. Locaties die weigeren aan deze
registratievereiste te voldoen, worden onderworpen aan straftarieven
op hun transacties totdat hun geheimhouding niet langer loont: een
offshore postadres moet niet langer voldoende zijn om belasting te
ontwijken, de persoon of het bedrijf moet fysiek aanwezig zijn,
oftewel gevestigd zijn om te profiteren van belastingontwijking.
We voorspellen: op de Kaaimaneilanden, de Maagdeneilanden of Jersey
zal het maar heel kort druk worden... als de belastingparadijzen ooit
nog eens in
woestijnen veranderen, houdt niemand het daar lang vol.
[Alle links, bronnen,
documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[9 oktober 2021]
Afdrukken
Doorsturen
