Zoals we gisteren meldden zijn drie van de vier Nord Stream-pijpleidingen in de Oostzee beschadigd door explosies. Geen toeval, zeggen deskundigen. Er wordt volop gespeculeerd over de mogelijke saboteurs.
De presidentiële woordvoerder van Rusland, Dmitry Peskov, zei dat hij
"extreem bezorgd" was over het incident en wees op de - althans
potentiële - rol van de pijpleidingen bij de levering van aardgas aan
het hele Europese continent. De vermeende aanslagen vonden precies
plaats op een moment dat critici van de westerse politiek deze rol
opnieuw benadrukken, vooral omdat er in de winter een schrijnend
tekort aan aardgas is. Onder de Duitse bevolking klonken steeds meer
stemmen op om Nordstram 2 toch in gebruik te nemen.
Op 22 september maakte de Russische Federale Veiligheidsdienst (FSB)
melding van een verijdelde terroristische aanslag die gepland was door
de SBU (de Veiligheidsdienst van Oekraïne) op een olie- en
gasfaciliteit die Turkije en Europa van energie voorziet, duidelijk
wijzend op TurkStream. De gaspijpleiding heeft een jaarlijkse
capaciteit van 31,5 miljard kubieke meter. Het levert niet alleen aan
Turkije, maar ook aan Servië en Hongarije. Alle drie de staten houden
vast aan hun samenwerking met Rusland en blijven Russisch gas inkopen.
De Oostzeepijpleidingen Nord Stream 1 en Nord Stream 2 zijn in de
nacht van maandag op dinsdag geëxplodeerd of, wat waarschijnlijker is,
ontploft. Dat laatste, daar bestaat geen twijfel over, zei seismoloog
Björn Lund van het Swedish Seismological Network (SNSN) dinsdag tegen
de Zweedse omroep SVT.
Seismologen hadden twee
duidelijke ontploffingen in het gebied geregistreerd - één 's nachts
om 02:03 uur en een tweede om 19:04 uur 's avonds. Anne Strømmen Lycke,
hoofd van het Noorse onderzoeksinstituut Norsar, vertelde aan de pers
dat er maandagavond een gebeurtenis met een kracht van 2,2 is
geregistreerd.
De kaart toont de drie lekken op de Nord Stream 1 en Nord Stream 2
gasleidingen (TT Grafik)
Speculaties over de dader(s) van de vermeende aanslagen op de
aardgaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 maakten dinsdag internationaal
furore. Uit de lekken blijkt grote hoeveelheden gas te ontsnappen.
Denemarken blokkeerde de scheepvaart binnen een straal van vijf
zeemijl rond de schadelocaties.
Volgens mediaverslagen op dinsdag namen de Deense marine en Duitse
specialisten de eerste stappen om het incident op te helderen.
Beveiligingsexperts zeiden dat de lekken sabotagedaden waren die
alleen door marineduikers of met de hulp van een onderzeeër konden
worden uitgevoerd. Er zit dus waarschijnlijk een staat achter. Een
seismologisch instituut uit Zweden meldde ook dat het maandag "sterke
explosies onderzee" bij de pijpleidingen had geregistreerd.
De Poolse premier Mateusz Morawiecki was er snel bij om de
gebruikelijke beschuldiging te uiten dat de aanval een Russische
aanslag was. Morawiecki gaf toe dat er nog geen details bekend zijn,
maar dat dit als "het volgende niveau van escalatie waarmee we in
Oekraïne te maken hebben" kan worden gezien. Hij zei dit in de
kantlijn van de opening van de Baltic Pipe-gaspijpleiding in Goleniów
bij Szczecin. Dit moet Polen jaarlijks tot tien miljard kubieke meter
aardgas uit Noorwegen leveren. De regering in Warschau heeft echter
slechts één contract ontvangen voor 2,4 miljard kubieke meter. In
Goleniów wilde de Deense premier Mette Frederiksen ook resoluut
sabotage "niet uitsluiten", maar was het niet eens met Morawiecki's
volledig ongefundeerde beschuldigingen.
Op dinsdag noemden vooraanstaande Duitse mainstream media ook staten
in de buurt van Oekraïne als mogelijke daders, zij het slechts
marginaal en zeer schoorvoetend. Waarnemers wezen erop dat de
Amerikaanse president Joseph Biden op 7 februari tijdens een bezoek
van kanselier Olaf Scholz herhaalde dat Washington Nord Stream 2 met
alle mogelijke middelen zou stoppen. Op de vraag hoe hij dit van plan
is te doen, zei hij: "Ik kan u beloven dat we dit zullen kunnen doen."
Je zou het een milde oorlogsverklaring kunnen noemen.
Sommigen herinnerden zich dinsdag dat verschillende Amerikaanse
oorlogsschepen nog steeds betrokken waren bij manoeuvres ten oosten
van Bornholm. Opvallende manoeuvres, die meestal zorgvuldig worden
geobserveerd, beschadigen echter de clandestiniteit die belangrijk is
voor aanvallen.
Dat de Verenigde Staten als een mogelijke (potentieel meest
waarschijnlijke) dader kan worden gezien komt (afgezien van het feit
dat dit land het meeste profijt heeft bij deze aanslag) door de
zogenaamde Wolfowitz-doctrine, opgezet na de val van de USSR, die het
tot het Amerikaanse beleid maakte om ervoor te zorgen dat er zich geen
andere supermacht ontwikkelt die kan wedijveren met de Amerikaanse
suprematie. (Rusland, China, EU).
In de
New York Times van 8 maart 1992
lezen we daarover het volgende:
"In een brede nieuwe beleidsverklaring die zich in de laatste fase van
de voorbereiding bevindt, stelt het ministerie van Defensie dat de
politieke en militaire missie van Amerika in het tijdperk van na de
Koude Oorlog zal zijn om ervoor te zorgen dat er geen rivaliserende
supermacht mag ontstaan in West-Europa, Azië of het grondgebied van de
voormalige Sovjet-Unie.
Een document van 46 pagina's dat al weken circuleert op de hoogste
niveaus van het Pentagon en dat minister van Defensie Dick Cheney
later deze maand verwacht te publiceren, stelt dat een deel van de
Amerikaanse missie zal zijn "potentiële concurrenten ervan te
overtuigen dat ze niet hoeven te streven om een grotere rol te spelen
of een agressievere houding aan te nemen om hun legitieme belangen te
beschermen."
Het geheime document pleit voor een wereld die wordt gedomineerd door
één supermacht wiens positie kan worden bestendigd door constructief
gedrag en voldoende militaire macht om elke natie of groep naties
ervan te weerhouden het Amerikaanse primaat uit te dagen.
Om deze rol te bestendigen, moeten de Verenigde Staten "voldoende
rekening houden met de belangen van de geavanceerde industrielanden om
hen te ontmoedigen ons leiderschap uit te dagen of de gevestigde
politieke en economische orde omver te werpen", stelt het document.
Hoewel het document intern is voor het Pentagon en niet aan het
Congres wordt verstrekt, zijn de beleidsverklaringen ontwikkeld in
samenwerking met de Nationale Veiligheidsraad en in overleg met de
president of zijn senior nationale veiligheidsadviseurs. Het opstellen
ervan staat onder toezicht van Paul D. Wolfowitz, de staatssecretaris
voor beleid van het Pentagon. De heer Wolfowitz vertegenwoordigt vaak
het Pentagon in het Comité van Afgevaardigden, dat het beleid
formuleert in een proces dat wordt gedomineerd door de ministeries van
Buitenlandse Zaken en Defensie.
Het document is aan The New York Times verstrekt door een functionaris
die vindt dat dit debat over de strategie van na de Koude Oorlog in
het publieke domein moet worden gevoerd. Het lijkt waarschijnlijk dat
het meer debat zal uitlokken in het Congres en onder Amerikaanse
bondgenoten over de bereidheid van Washington om grotere ambities voor
regionaal leiderschap van een verenigd Europa of van een assertiever
Japan te tolereren."
Volgens experts zou de sabotage van Nord Stream kunnen zijn uitgevoerd
door gevechtszwemmers die vanuit een onderzeeër in de buurt van de
pijpleidingen zijn vervoerd. De Amerikaanse marine voerde tijdens de
Koude Oorlog soortgelijke manoeuvres uit als onderdeel van "Operatie
Ivy Bells".
Als alternatief zou het natuurlijk ook denkbaar zijn dat een kleine
duikboot, die vanaf een schip in het water werde gezet, bij de aanval
werd ingezet. Hier is het echter des te meer waar dat een dergelijke
operatie niet zonder dat iemand het merkt onder de neus van
verschillende buurlanden kan worden uitgevoerd; tenminste niet als het
geen "geheime actie" is. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Als je iets
wilt verbergen, is het algemeen bekend dat je dat het beste in het
openbaar kunt doen. Een gedachtenexperiment laat zien wat hiermee
wordt bedoeld.
Om explosieven op een gasleiding te kunnen plaatsen zonder opgemerkt
te worden, heb je een plausibele afleiding nodig - een reden waarom je
in de buurt van Bornholm duikt zonder direct verdacht te worden van
sabotage. Het hoeft niet eens in direct verband te staan met de
aanslagen. Moderne explosieven kunnen natuurlijk op afstand tot
ontploffing worden gebracht. Dus wie heeft de afgelopen weken
dergelijke operaties in het zeegebied uitgevoerd?
De Amerikaanse marine voerde de afgelopen weken meerdere manoeuvres
uit in het gebied van de vermoedelijke sabotage die leidde tot drie
gaslekken uit Nord Stream 1 en 2. Op 2 september maakte een
Amerikaanse helikopter met de codenaam FFAB123 meerdere sorties in het
gebied. Volgens de site ads-b.nl is deze codenaam die dag gebruikt
voor 6 vluchten van een Sikorsky MH-60S helikopter.
De USS Kearsarge van de Amerikaanse marine lag dagen geleden in de
Oostzee in het gebied van de twee gaspijpleidingen.
Toen de route van FFAB123 over de kaart van de vernietiging van de
twee Nord Stream-gaspijpleidingen heen werd gelegd, werd een nogal
interessant resultaat verkregen: de helikopter vloog langs de route
van Nord Stream-2 en vloog recht over de plaatsen waar de gaslekken
waren zijn waargenomen.
Een legeronderdeel van Amerikaanse marineschepen, geleid door het
amfibische aanvalsschip USS Kearsarge, was dagen geleden ook in de
Oostzee en begon zich terug te trekken in de Noordzee. Volgens
gegevens van monitoringsites voor het maritiem verkeer bevond het zich
op 30 kilometer van de locatie van de vermeende sabotage van de Nord
Stream-1-gaspijpleiding en op 50 kilometer van de Nord
Stream-2-gaspijpleiding. De beschadigde pijpleidingen kunnen
waarschijnlijk als verloren worden beschouwd (vanwege het
binnendringende zoute water) - een schadepost voor het Kremlin van een
slordige $10 miljard.
De Europese Commissie belooft een krachtig antwoord op de sabotage
tegen de "Northern Streams". Traditiegetrouw vertelt EC-topvrouw
Ursula von der Biden, eh.... Leyen (foto), er niet bij tegen wie.
De
Amerikaanse ambassade drong er
gisteren bij Amerikaanse burgers in Rusland op aan het land
onmiddellijk te verlaten. Eerder drongen Polen en Bulgarije er bij hun
burgers op aan Rusland te verlaten. Volgens de Duitse "Der
Spiegel" waarschuwde de CIA de Duitse regering eerder
al voor aanvallen op pijpleidingen in de Oostzee - wat niet uitsluit
dat diezelfde CIA dit kan hebben georganiseerd (vooraf waarschuwen
voor een gebeurtenis en die dan zelf doen is een
standaard-veiligheidsdiensten-praktijk).
Het Deense Energie Agentschap meldde dat het grootste deel van het gas
uit de Nord Stream-gaspijpleidingen is gelekt, en tegen het einde van
de week kunnen ze leeg zijn (althans, volgelopen met zout water).
Volgens persbureau DPA zou de pijpleiding gerepareerd kunnen worden.
De kans dat de aanslagen van maandag worden opgehelderd, moet als
klein worden ingeschat. Deense, Zweedse en Duitse autoriteiten waren
gisteren aanvankelijk betrokken bij de opheldering; Inmiddels heeft de
NAVO ook aangekondigd met onderzoeken te beginnen. Dit betekent dat de
onderzoeken volledig in handen zijn van één partij bij het conflict.
Het kan ons inziens worden uitgesloten dat een westers onderzoek tot
een andere conclusie zal komen dan dat Rusland achter de aanslagen zat.
De afgelopen uren is de anti-Amerikaanse toon op Duitse en
Oostenrijkse sociale media op alle niveaus geëscaleerd. Duitse en
Oostenrijkse netizens beschuldigen openlijk de Amerikaanse marine, die
dagen geleden in de Oostzee was, van het uitvoeren van de aanvallen op
Nordstream 1/Nordstream 2. Sommigen gaan zelfs verder en beschuldigen
de huidige sociaaldemocratische regering van Duitsland ervan "vazallen
van Amerika" te zijn.
Bovenal moet Duitsland (en haar burgers) natuurlijk de waarheid weten.
Nord Stream 1 en 2 waren immers de belangrijkste Duits-Russische
infrastructuurprojecten van de afgelopen jaren. Iedereen die ze
moedwillig vernietigt, valt ook Duitsland aan. Daarom is hier een
krachtig woord van de bondskanselier nodig. Maar Scholz zwijgt. Waarom
eigenlijk? En waarom vraagt niemand het hem? Het is tenslotte de
belangrijkste economische gebeurtenis van het jaar, en het scoort ook
hoog in de populaire serie “Energie-oorlog”…
Dit zwijgen is verbazingwekkend voor zover men geen idee lijkt te
hebben van de mogelijke daders. Nu gaan de buurlanden Denemarken en
Zweden samen met de NAVO het onderzoek starten. Een mogelijke dader:
de VS - hierover hebben wij gisteren geschreven - staat niet ter
discussie bij politici of de mainstream media. Men kan er echter van
uitgaan dat zowel de Bondskanselarij als het NAVO-hoofdkwartier al
meer weten. In de Oostzee kun je immers – om het een beetje overdreven
te zeggen – “geen scheet laten” zonder dat het wordt vastgelegd door
een van de talrijke militaire en civiele meet- en sensorstations. Het
stilzwijgen van de officiële autoriteiten nodigt dan ook uit tot
speculatie.
De Oostzee is niet alleen één van de kleinste, maar ook één van de
best bewaakte binnenzeeën ter wereld. Al tijdens de Koude Oorlog was
het de speelplaats voor de zeestrijdkrachten van de NAVO, het
Warschaupact en de neutrale buurlanden Zweden en Finland. Na de
ineenstorting van het Warschaupact speelden de oude vijanden daar nog
vrolijk kat-en-muisspel. Om het kort te maken: het lijkt volkomen
onmogelijk dat een statelijke actor midden in dit dicht bewaakte
gebied een grote marine-operatie zou kunnen uitvoeren zonder dat dit
wordt opgemerkt door de talloze actieve en passieve sensoren van de
aangrenzende staten; zeker niet direct voor het eiland Bornholm, waar
Denen, Zweden en Duitsers elkaar ontmoeten om overzeese en onderzeese
activiteiten te volgen.
Toegegeven, over wie de daders zijn van de aanslagen is pure
speculatie. We hadden gisteren al vermoed dat de VS, na de voor- en
nadelen te hebben afgewogen, een zeer waarschijnlijke verdachte is van
sabotagedaden. Nu is er ook het feit dat ze niet alleen een motief en
de middelen hebben, maar ook eenheden ter plaatse hadden op het moment
van het misdrijf die deze aanslagen hadden kunnen plegen.
Was er een ander land waarvoor dit ook geldt? Men kan aannemen dat
tegenwoordig geen enkel oppervlakte- of onderwatervoertuig de havens
van St. Petersburg of Kaliningrad naar Bornholm kan verlaten zonder op
de proef te worden gesteld door de sonar- en onderwatermicrofoons van
de NAVO. Als hierover informatie is in Denemarken, Zweden of de NAVO,
moet men die openbaar kunnen maken. Een Russische dader zou deze
acteurs immers in de kaart spelen.
In de afgelopen week hebben websites voor het volgen van vluchten
meerdere Amerikaanse radarbeelden getoond van meerdere Air Force
RC-135 Rivet elektronische bewakingsvliegtuigen die cirkelden rond de
stad Kaliningrad, ogenschijnlijk gegevens verzamelend. In de afgelopen
jaren heeft Rusland zijn raketopslaglocaties in deze stad geüpgraded,
waardoor de angst voor een mogelijke nucleaire opbouw in het gebied is
aangewakkerd. Het is opmerkelijk dat de VS vóór de aanslagen
aankondigden de bewaking van de Russische bases met kernwapens te
versterken. Op hun beurt zijn er Iskander-complexen en vliegtuigen met
hypersonische Kynzhal-raketten in de regio Kaliningrad.
Onnodig te zeggen dat dit ernstige incident niet alleen de Duitse,
maar de hele Europese samenleving in de komende weken verder zal polariseren.
[Alle links, bronnen,
documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[28 september 2022]
Afdrukken
Doorsturen
