De man die de crisis van 2008 niet op voorhand zag, wordt geroemd om zijn "economisch onderzoek". 14 jaar later betalen we nog steeds de inflatoire en morele risicokosten voor zijn "oplossingen".
Zoals we gisteren meldden heeft op 10 oktober de Koninklijke Zweedse
Academie van Wetenschappen de Sveriges Riksbank-prijs voor economische
wetenschappen (ter nagedachtenis aan Alfred Nobel) 2022 toegekend aan
Ben Bernanke voor zijn baanbrekende onderzoek naar banken en
financiële crises.
Op de website van de Nobelprijs
staat het volgende te lezen:
"De Grote Depressie van de jaren dertig legde de economieën van de
wereld jarenlang lam en had enorme maatschappelijke gevolgen. Dankzij
de onderzoeksinzichten van de laureaten van dit jaar hebben we de
daaropvolgende financiële crises echter beter beheerd. Ze hebben
aangetoond hoe belangrijk het is om wijdverbreide instortingen van
banken te voorkomen."
Laten we beginnen te zeggen dat ondanks Ben Bernanke's geschiedenis
als professor en voorzitter van de economische afdeling van Princeton,
het meest prominente, bekende en betekenisvolle deel van zijn carrière
die van 14e voorzitter van de Federal Reserve was, een functie die hij
bekleedde van 2006 tot 2014, een periode waarin hij toezicht hield op
een van de grootste financiële crises in de wereldgeschiedenis.
Laten we nu eens kijken hoe de Nobelprijs zijn winnaars selecteert.
Volgens de website van de
Nobelprijs zouden de criteria voor de toekenning gebaseerd moeten zijn
op het "grootste voordeel voor de mensheid":
"Elk comité is een beetje anders, maar uiteindelijk werken ze allemaal
om de wil van Alfred Nobel te vervullen, die stelde dat de Nobelprijs
moet worden toegekend aan degenen die "het grootste voordeel aan de
mensheid hebben verleend."
Laten we eerst de advocaat van de duivel spelen, want de vraag over
Bernanke's track record als Fed-voorzitter komt neer op de vraag
proactief te zijn met preventieve maatregelen versus reactief te zijn
met een oplossing.
Ongetwijfeld bestaat nog bij veel mensen het beeld dat er een enorme,
onvermijdelijke crisis plaatsvond tijdens zijn Fed-voorzitterschap en
hij dat hij degene is geweest die in staat was om alle maatregelen te
nemen die nodig waren om het land en de wereldeconomie weer op de been
te krijgen en vooruit te komen. Wat dat betreft hebben ze gelijk. Hij
overzag wel een enorme crisis en kon in de jaren daarna de schijn
wekken dat de economie en de markten weer normaal waren geworden.
Maar in de jaren voorafgaand aan de crisis toonde Bernanke op zijn
best een slechte aanleg om zowel de waarschuwingssignalen als de
beleidsdynamiek te begrijpen die de crisis veroorzaakten:
"... er zijn op dit moment niet veel aanwijzingen dat de problemen met
subprime-hypotheken zich hebben verspreid naar de bredere
hypotheekmarkt, die nog steeds gezond lijkt. En de uitleenkant daarvan
lijkt nog steeds gezond.” -
Ben Bernanke, februari 2007
Terwijl
sommige economen in de nationale
financiële media waarschuwden dat er zich een zeepbel op de
huizenmarkt aan het vormen was, bleef Bernanke op verschillende media
en tegenover het Congres volhouden dat alles goed en wel was met zowel
de economie als de huizenmarkt. Kijk eens naar de onderstaande grafiek
van de Yale Business School, die de onrust in de tweede helft van 2007
laat zien op de markt voor kredietverzuimswaps en de Libor-OIS-spread.
De onrust begon in augustus 2007.
Het begin van die onrust was ongeveer een maand nadat Ben Bernanke
publiekelijk had verkondigd dat de fundamenten van de wereldeconomie
sterk waren.
“De wereldeconomie blijft sterk, ondersteund door solide economische
groei in het buitenland. Over het algemeen lijkt de Amerikaanse
economie in de tweede helft van 2007 in een gematigd tempo te groeien,
waarna de groei in 2008 iets aantrekt tot een tempo dat dicht in de
buurt komt van de onderliggende trend van de economie.” -
Ben Bernanke, juli 2007
Bernanke voorspelde in juli 2007 dat de Amerikaanse economie in 2008
zou aantrekken. Het was slechts een jaar na deze voorspelling dat het
land en de wereld op de drempel stonden van een 'worst case scenario'
voor de wereldmarkten: een systemische ineenstorting.
In september 2008
manifesteerde zich ook de grootste ramp
in de geschiedenis van het Amerikaanse bankwezen, gevolgd door het
begin van massale bailout-operaties onder leiding van de Amerikaanse
centrale bank, de Federal Reserve. Het lijkt zeker ver verwijderd van
een 'versterkende economie', maar wat weten wij ervan?
Bernanke hield toen toezicht op en hielp bij het implementeren van de
gemakkelijkst mogelijke oplossing op dat moment: de voortzetting van
een ongekend experiment in monetair beleid dat zich manifesteerde als
een
reddingsoperatie van in totaal $ 475 miljard,
waarvan $ 250 miljard naar stabiliserende bankinstellingen ging, $ 82
miljard naar de Amerikaanse auto-industrie en $ 70 miljard ging naar
verzekeraar AIG.
De reddingsoperatie was in wezen een beloning voor bedrijven die zo
slecht werden bestuurd dat ze, of hun hele sector, op dat moment niet
in staat zouden zijn om de marktkrachten te weerstaan. En hoewel er
enkele politieke onderhandelingen nodig waren om het te laten gebeuren
(althans, de schijn van onderhandelingen), kwam het toch neer op een
zeer bot instrument, gebruikt in paniek, dat zowel korte- als
langetermijngevolgen met zich meebracht voor de doorsnee Amerikaan.
Op korte termijn verloren miljoenen Amerikanen tòch hun baan,
gespaarde pensioenpot en huis, terwijl banken miljarden aan "gratis
geld" kregen. Op de lange termijn creëerde het moreel risico dat
leidde tot onze huidige inflatiecrisis, een product van het diep
gebrekkige idee dat de Federal Reserve (en eigenlijk alle westerse
centrale banken), om het spraakgebruik van
Neel Kashakari te gebruiken,
een "oneindige" hoeveelheid geld ter beschikking heeft.
Laten we het nu hebben over proactief versus reactief denken. Is het
eerlijk om te zeggen dat Bernanke alleen reageerde op een probleem dat
hij creëerde door niet proactief te zijn in het zien van de signalen?
Dit is een argument dat altijd aangehaald wordt als mensen praten over
de aanslag van 9/11. Politici zoals de toenmalige burgemeester van New
York, Rudy Giuliani en toenmalig president George W. Bush, prezen vaak
dat ze het land veilig hielden tijdens hun ambtsperiode, na de
aanslagen van 9/11. Dit is één van onze grootste ergernissen van
politici omdat het negeert dat de aanvallen plaatsvonden terwijl ze
in functie waren. De waarschuwing van Bush in augustus 2001, een
memo van de CIA die letterlijk stelde dat "Bin Ladin vastbesloten is
om in de VS toe te slaan", noemde specifiek het World Trade Center en
het kapen van vliegtuigen. De aanslagen vonden ongeveer een maand
later plaats. Betekent dit dat George W. Bush het land onder zijn
hoede hield? Daar kan een stevige discussie over worden gevoerd.
Deze manier van denken - verwachten dat onze gekozen leiders een
probleem proactief aanpakken - wordt vaak genegeerd als "maandagochtend
praatje bij de koffie-automaat" of er wordt helemaal niet over
gesproken als het gaat om zaken vanwege de emotionele aard van de
discussie.
Nog een voorbeeld uit de VS: tijdens een debat over de verdiensten van
de familie Bush en de oorlog in Irak in 2016 beweerde de toenmalige
presidentskandidaat Jeb Bush bijvoorbeeld dat zijn broer het land
veilig hield door een "veiligheidsapparaat" te bouwen. Als reactie
hierop wees Donald Trump erop dat de aanslagen van 9/11 feitelijk
plaatsvonden tijdens het bewind van George W. Bush. Jeb
beargumenteerde de voordelen van reactief zijn, terwijl Trump de
voordelen bepleitte van proactief zijn. Trump werd uitgejouwd, Jeb
werd toegejuicht.
Hetzelfde geldt voor Ben Bernanke. Als je hem wilt bejubelen voor zijn
reactie op de wereldwijde financiële crisis, dan is dat één ding. Maar
kwalificeert zijn gebrek aan proactief denken en zijn totale
nalatigheid bij het begrijpen van de situatie vóórdat deze zich
voordeed hem echt voor een Nobelprijs? En bovendien: hoe van het padje
kun je zijn om Bernanke de Nobelprijs in 2022 toe te kennen, nu de
hele wereld worstelt met een inflatiecrisis?
Ben Bernanke was een sleutelfiguur in het creëren van het morele
risico en het ethos op Wall Street dat niet alleen aan bankiers een
signaal gaf dat ze roekeloos kunnen zijn omdat bailout-operaties een
garantie zijn, maar ook een positieve versterking vormde voor het idee
van eindeloos geld printen als acceptabel monetair beleid. De crisis
waar niet alleen de Fed, maar centrale banken wereldwijd, nu tegen
vechten, is het gevolg van de theorieën die Bernanke gebruikte,
waarvoor hij pleitte en zichzelf vervolgens bevredigend feliciteerde
in een boek dat vertelt hoe de Fed-voorzitter een moedige dosis van
zijn genialiteit aanbood toen de wereld die het meest nodig had.
Nogmaals, zijn aanhangers zullen beweren dat Bernanke de grootste
economische ineenstorting in de geschiedenis heeft voorkómen. Maar
vandaag de dag zouden we ons meer dan ooit moeten afvragen: tegen
welke prijs? Miljarden mensen over de hele wereld zien toe hoe hun
kwaliteit van leven verslechtert door inflatie. Er is een
rechtstreekse rechte lijn te trekken van Bernanke's kwantitatieve
versoepelingsbeleid naar de huidige crisis.
In feite maakte Bernanke zijn standpunt over dit soort monetair beleid
al in 2002 duidelijk, toen hij trots het idee aankondigde om geld te
drukken als "technologie", en zei dat de regering dit "kosteloos" kon
doen.
"De Amerikaanse regering heeft een technologie, een drukpers genaamd
(of tegenwoordig het elektronische equivalent ervan), waarmee ze
gratis zoveel Amerikaanse dollars kan produceren als ze wil." -
Ben Bernanke, 21 november 2002
We weten nu dat dit denken diep gebrekkig was. We ervaren nu de "kosten"
in de vorm van één van de grootste inflatieschokken in de
wereldgeschiedenis.
In de VS zien we die "kosten" in de vorm van een balans van de
centrale bank die niet in staat is en nooit betekenisvol zàl
krimpen. Kortom, de Federal Reserve zit vast in een hoek waar ze niet
uit kunnen komen en het is slechts een kwestie van tijd tot er weer
iets enorms kapot gaat. Overigens terzijde: toen Bernanke Fed-voorzitter
was, benaderde "de balans van de Fed bijna $ 2,5 biljoen."
Meerdere rondes van geld bijdrukken later en een enorme uitbreiding
tijdens de Covid-crisis staat de balans van de Fed vandaag de dag op
een slordige $ 9 biljoen.
Betekent de huidige inflatiecrisis dat Ben Bernanke een Nobelprijs
voor economie verdient voor het doen van "onderzoek"? Het komt terug
op de oude uitdrukking: "jyou had just one job to do".
Het mandaat van de Federal Reserve is "maximale werkgelegenheid,
stabiele prijzen en gematigde langetermijnrentetarieven". Behalve de
Amerikanen die nog steeds de schok van het beleidsdenken van 2008
moeten doorstaan, zijn geen van de gestelde doelen van de Fed zelfs
ook maar bereikt tijdens de eerste jaren van Bernanke's dienstverband.
Het is de taak van de Fed-voorzitter om de kans op crashes te helpen
minimaliseren en hausses te vertragen. Ongetwijfeld, als een centrale
bankier waar en wie dan ook (dus ook de Fed-voorzitter) zijn werk goed
doet, zou niemand het zelfs ook maar moeten merken. Dat betekent dat
niemand er boeken over zou hoeven te schrijven en dat niemand "beroemd"
zou moeten worden als (in dit geval) voorzitter van de Federal
Reserve.
Maar waar zit hierin de politieke waarde? En hoe kunnen voormalige
Fed-voorzitters zoals gebleken is miljoenen dollars per jaar vangen
aan 'speech-kosten' als ze geen reclame voor zichzelf maken? Volgens
de website
MarketWatch is dat precies wat
Ben Bernanke deed, hij ontving $ 250.000 om te spreken op een
evenement in Abu Dhabi zodra hij bij de Federal Reserve vertrokken
was. "Met één toespraak overschreed Bernanke zijn jaarsalaris van $
199.700 als Fed-voorzitter in 2013", schreef MarketWatch.
Forbes merkte op dat voormalig
Fed-voorzitter Janet Yellen ook miljoenen aan vergoedingen heeft
verdiend van banken en grote bedrijven:
"Janet Yellen, Joe Biden's uitverkoren kandidaat voor minister van
Financiën, heeft meer dan $ 7 miljoen aan spreekgelden verdiend van
banken en grote bedrijven sinds ze de Federal Reserve in 2018 verliet,
een record dat Yellen zal dwingen toestemming te vragen voordat zij
bij het ministerie van Financiën gaat werken met enkele van de
grootste financiële instellingen van Wall Street."
Dat deed ze overigens wel - echter over het laatste jaar dat ze het
meest opstreek heeft ze nooit openheid van zaken gegeven.
Zie je het voor-wat-hoort-wat-beleid ook? De Federal Reserve
kapitaliseert banken (geeft ze geld en voorkomt dat ze failliet gaan),
en de banken draaien zich om en stoppen miljoenen van datzelfde geld
terug in de zakken van de Fed-voorzitter die hen heeft geholpen toen
het dreigde te gebeuren.
Ondertussen heeft het door Bernanke gesteunde en gebruikte beleid
ervoor gezorgd dat het morele kompas van de financiële wereld opnieuw
volledig verslechterde. Het morele verval is wereldwijd zelfs
regeringen en de politiek binnengedrongen op manieren die we nog nooit
eerder hebben gezien.
Zo analyseerde een gloednieuw
verslag van de Wall Street Journal
op dinsdag "meer dan 31.000 financiële openbaarmakingsformulieren voor
ongeveer 12.000 senior loopbaanmedewerkers, politiek personeel en
presidentiëel aangestelden". De krant ontdekte dat "meer dan vijf
dozijn functionarissen van vijf overheidsinstanties, waaronder de
Federal Trade Commission en het ministerie van Justitie, melding
maakten van het handelen in aandelen in bedrijven kort voordat hun
afdelingen handhavingsacties aankondigden, zoals aanklachten en
schikkingen, tegen die bedrijven."
Dit komt slechts enkele maanden nadat we op onze Economedian-site
meldden dat Fed-functionarissen (waaronder de huidige voorzitter
Jerome Powell) op ongepaste wijze alle soorten financiële activa
verhandelden voorafgaand aan belangrijke beslissingen van de centrale
bank.
- Robert Kaplan van de Dallas Fed was in 2020 een "actieve koper en
verkoper van aandelen". Hij zou ook kavels hebben gekocht en verkocht
met een waarde van meer dan miljoenen dollars aan S&P-futures.
- Jerome Powell bezat miljoenen dollars aan effecten zoals
gemeentelijke obligaties die de Fed in 2020 kocht. "Fed-voorzitter
Powell bezat de gemeentelijke obligaties in kwestie op een
gezamenlijke rekening waarover hij controle had", meldden we.
- Boston Fed-president Eric Rosengren "heeft in 2020 frequente of
substantiële transacties gedaan", lazen we toen op Reuters. Bloomberg
lichtte de handel van Rosengren toe en merkte op dat hij handelde in
REIT's, niet handelend vanuit een blind trust, die door hypotheek
gedekte effecten aanhielden. CNBC merkte ook op dat Rosengren "tussen
$ 151.000 en $ 800.000 aan vastgoedbeleggingstrusts bezat die door
hypotheek gedekte effecten bezaten. Hij deed maar liefst 37
afzonderlijke transacties in de vier REITS, terwijl de Fed bijna 700
miljard dollar aan MBS kocht.”
- Vicevoorzitter Richard Clarida verkocht activa in de dagen tijdens
de Covid-paniek, om ze dagen later terug te kopen, uren voordat de Fed
aankondigde dat het zou ingrijpen om de markten te ondersteunen. Begin
2022 trad hij af.
Voor een entiteit die verondersteld wordt objectief, klinisch en
onbevooroordeeld te zijn, kunnen we geen corrupter gedrag bedenken dan
wat we van de Federal Reserve hebben gezien - en het gedrag dat het
mogelijk heeft gemaakt in de financiële wereld. Naar onze mening komt
dit gedrag allemaal voort uit de stappen die er in 2008 in 2020 zijn
gezet.... het zouden de beste opties zijn voor de VS en de burgers.
Dit keer, met de Nobelprijs, zijn het niet alleen maar de centrale
bankiers die de verkeerde signalen de wereld in sturen. De Fed gafe in
2008 en 2020 het verkeerde signaal af richting Wall Street, maar nu
geeft de Nobelprijs hen een verkeerd signaal, in de vorm van positieve
bekrachtiging alsof ze iets goed, rechtvaardig en eerbaars doen.
Deze onderscheiding heeft nu waarschijnlijk de voormalige voorzitter
Janet Yellen, de huidige voorzitter Jerome Powell en hoopvolle Fed-voorzitters
zoals Lael Brainard en Neel Kashkari laten denken dat ze niet alleen
hun weg uit alle economische problemen kunnen drukken, maar dat hen
ook persoonlijke wereldwijde toejuiching, lof en een van de meest
algemeen erkende onderscheidingen op aarde te waxchten staat.
In 2022 zijn niet alleen de prijzen gestegen, maar zijn er ook geen
economische hefboomeffecten ingezet toen dat het meest nodig was.
Bovendien splitst de wereldeconomie zich voor onze ogen in tweeën,
waarbij de BRIC-landen (China, Rusland, Brazilië, India, Saoedi-Arabië)
actief en openlijk de spot drijven met president Biden en duidelijk
maken dat ze een wereldwijde reservevaluta willen creëren om de
Amerikaanse dollar uit te dagen. Dat laatste zou overigens wat ons
betreft wel eens tijd worden.....
Misschien zou dit niet gebeurd zijn als men zich de afgelopen 20 jaar
eens goed gefocust had op de gezondheid van de geldvoorraen in plaats
van te proberen het lijk van de resterende koopkracht van de
dollar/euro te bezoedelen. In plaats daarvan hebben we politici en
beleidsmakers, bankiers en multinationals, zich beziggehouden met
ongekende (monetaire beleids)experimenten die onze invloed wereldwijd
hebben uitgehold, in plaats van versterkt. Daar worden we dan ook nog
door hen en de Nobel-organisatie mee gefeliciteerd.
Als u het ons vraagt hebben Bernanke en zijn soortgenoten ons helemaal
niet achtergelaten op een plaats van financiële stabiliteit en het
idee dat hij - of iemand bij de Fed in de afgelopen 20 jaar - een
Nobelprijs voor economisch "onderzoek" verdient, is niets anders dan
een misplaatste grap.
[Alle links, bronnen,
documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[12 oktober 2022]
Afdrukken
Doorsturen