Van bankencrisis naar bankencrisis

Weinig mensen realiseren zich dat we nu de derde grote bankencrisis sinds 2008 hebben en alle drie hebben zich voorgedaan in een tijdsbestek van minder dan vier jaar – een duidelijke indicatie dat de structuur van het Amerikaanse banksysteem dringend aan een grondige herziening toe is.

De functionaris die in de VS tijdens de financiële crisis van 2008 tot 2010 toezicht hield op het in het geniep doorsluizen van duizenden miljarden (biljoenen) dollars aan bailout-geld van de New York Fed naar de zwaar slecht geleide megabanken op Wall Street, had vorige week het lef om een opiniestuk te schrijven in Bloomberg News waarin hij met zijn vinger wees naar de huidige Fed-functionarissen in verband met de huidige bankencrisis - zonder ook maar een keer zijn eigen rol te noemen hoe we in de huidige situatie zijn beland.

Het artikel is geschreven door William (Bill) Dudley, die van 27 januari 2009 tot 18 juni 2018 president was van de New York Fed. Daarvóór was Dudley Executive Vice President van de Markets Group bij de New York Fed, de groep die zijn eigen trading-vloeren in New York en Chicago beheert en handelt met de megabanken van Wall Street - waar hij ook toezicht op zou moeten houden.

De New York Fed is de officiële geldput geworden voor bailout-operaties van Wall Street, terwijl ze letterlijk eigendom is van enkele van de grootste banken op Wall Street. (Lees ook ons artikel van 20 november 2019: "New York Fed heeft in 2 maanden tijd $ 3 biljoen naar Wall Street gesluisd".) Voordat hij in 2007 bij de New York Fed kwam, werkte Dudley twintig jaar lang bij – je verwacht het niet – Goldman Sachs, waar hij partner, algemeen directeur en chef-econoom werd.
 

Dudley's bredere agenda werd vorige week duidelijk in de openingszin van zijn opiniestuk. Hij schrijft dat dit de "eerste bankencrisis sinds 2008" is, wat mooi aansluit bij de propaganda van de Wall Street-lobbyisten dat er niets significant mis is met het Amerikaanse banksysteem, waarbij hij dus stilletjes suggereerd dat het Amerikaanse Congres niet hoeeft na te denken over het scheiden van de trading-casino's van Wall Street en de federaal verzekerde commerciële banken (door de Glass-Steagall Act te herstellen - een wet die 66 jaar lang systemische bankcrises voorkwam tot de intrekking ervan in 1999).

In werkelijkheid ervaren we nu de derde grote bankencrisis sinds 2008 en alle drie hebben zich voorgedaan in een tijdsbestek van minder dan vier jaar – een duidelijke indicatie dat de structuur van het Amerikaanse banksysteem dringend aan een grondige herziening toe is.

De eerste bankencrisis sinds 2008 begon op 17 september 2019 – om redenen die de Federal Reserve nog niet geloofwaardig heeft uitgelegd. In het laatste kwartaal van 2019 moest de New York Fed noodrepo-leningen voor een cumulatief totaal (op een voor de termijn gecorrigeerde basis) van $ 19,87 biljoen (zegge: ruim negentien duizend miljard dollar) naar Wall Street-banken schuiven. Zoals onderstaande grafiek aangeeft, ontvingen slechts zes (!) tradingeenheden van de megabanken op Wall Street 62% van dat bedrag. (Niet aangepast voor de looptijd van de lening, was het cumulatieve totaal $ 4,5 biljoen.)


Fed's repo-leningen aan de grootste leners, 4e kwartaal 2019, aangepast voor de looptijd van de lening

Onder de Dodd-Frank financiële hervormingswetgeving van 2010 moest de Federal Reserve de namen vrijgeven van de banken die deze bailout-operaties ontvingen, en de dollarbedragen van elke lening, twee jaar nadat het programma was begonnen. Terwijl de mainstream media in de VS  in 2008 naar de rechtbank stapten om deze informatie te krijgen, was er een totale black-out van diezelfde media toen de Federal Reserve de gegevens voor de bailout-operaties van 2019 vrijgaf. (Lees ons artikel van 3 januari 2022: "Federal Reserve geeft (zoals gebruikelijk) geen openheid van zaken").

De volgende bankencrisis vond plaats in maart 2020 en werd toegeschreven aan de pandemie. De aandelenkoersen van de vier grootste banken (volgens ingelegde gelden) stortten tussen 2 januari 2020 en 18 maart 2020 met maar liefst 40% tot 60% in. De Federal Reserve rolde dezelfde wirwar van programma's voor noodleningen uit die het in 2008 had uitgerold - waarbij de New York Fed opnieuw de leiding had over het grootste deel van die programma's.


Drie jaar later, in maart 2023, vonden de tweede en derde grootste bankfaillissementen in de Amerikaanse geschiedenis plaats: respectievelijk Silicon Valley Bank en Signature Bank werden onder curatele gesteld door de Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC). Bovendien hadden federale toezichthouders Silvergate Bank, een federaal verzekerde bank, toegestaan zich onder te dompelen in crypto-outfits (waaronder het crypto-fraudehuis dat eigendom is van Sam Bankman-Fried) en ervoer het ook een bankrun en mocht het stilletjes in maart de zaakjes afbouwen. Het is totaal onduidelijk dat er niet meer bankfaillissementen zullen zijn voordat deze laatste crisis voorbij is.

De goede oude Federal Reserve doet nu iets wat het nog nooit eerder heeft gedaan in haar 110-jarig bestaan. Het accepteert onderwaterobligaties als onderpand voor noodleningen aan wankelende banken en betaalt 100 cent op de dollar op dat onderpand voor leningen tot een jaar. (Historisch gezien heeft de Federal Reserve een haircut op onderpand opgelegd en nachtelijke leningen verstrekt via haar Discount Window.) De Federal Reserve noemt haar nieuwe programma het Bank Term Funding Program (BTFP).

Over dat Discount Window: naarmate banken voorzichtiger worden ten opzichte van hun risicovollere "collega's" stoppen ze met het geld uitlenen aan hen, wat de creatie van consumentenkrediet doet inkrimpen en die banken in een moeilijke positie plaatsen: ze moeten zichzelf nog steeds financieren. Maar waar kunnen dan heen? De banken die niet kunnen wachten of andere tegenpartijen (collega-banken) kunnen vinden, gaan naar het kortingsvenster van de Federal Reserve, het Discount Window, maar dit is tegenwoordig een zeldzaamheid gezien het negatieve stigma dat verbonden is aan het moeten lenen van de Fed.



Als het bekend is dat u van tevoren in een wankelende positie verkeert wanneer u (als bank) het kortingsvenster gebruikt, dan zijn de rapen gaar - nu is de kans nòg kleiner dat u tegenpartijen kunt vinden voor het rechtstreeks lenen buiten de Federal Reserve. Dit stigma kan aanleiding geven tot een zichzelf versterkende feedback-lus van aanscherping van de financieringsnormen die meer banken dwingt om gebruik te maken van de kortingsperiode – een recept voor een financiële ramp.

In tegenstelling tot wat centrale bankiers en politici ons willen doen geloven is er extreme interbancaire stress. Banken tikken niet zomaar nonchalant op het kortingsvenster: de gevolgen van het publiekelijk bekendmaken van hun zwakte betekent dat banken het alleen gebruiken als ze in grote moeilijkheden verkeren. De zelfversterkende spiraal van strengere leennormen is goed op weg op de interbancaire markt en kan binnenkort helpen de consumenteninflatie te onderdrukken tot een scherpe desinflatie nu er begonnen is het consumentenkrediet te vernietigen:



De voorzitter van de Federal Reserve, Jerome Powell,  moest feitelijk banken laten failliet gaan, hij moest marktwaardeverliezen toestaan om alle slecht afgedekte financiële instellingen te vernietigen. Hij deed dat niet. Powell draaide voor de tweede keer om een gloednieuwe noodliquiditeitsfaciliteit te creëren om banken tot in het oneindige te ondersteunen, en een nieuw acroniem dat daarbij hoort is het zojuist genoemde BTFP, het Bank Term Funding Program.

BTFP neemt de door de Amerikaanse schatkist gedekte leningen van een standaard repo-transactie en voegt daar het geld-uit-het-niets-mechanisme van Quantitative Easing (QE) aan toe om een enigszins niet-oneindige liquiditeitsfaciliteit te creëren. Deze faciliteit stelt banken in staat om te komen wanneer ze willen en hun noodlijdende, gedevalueerde US treasuries (UST's) en door hypotheken gedekte effecten (mortgage backed securities (MBS)) als onderpand te geven, en in ruil daarvoor de volledige waarde van die effecten in contanten te ontvangen.

De Federal Reserve koopt niet per se effecten, maar voorkomt de gedwongen verkoop van noodlijdende effecten door banken toe te staan contanten te lenen die veel hoger zijn dan de waarde van die effecten - dat geld wordt uit het niets gecreëerd en hoewel het moet worden terugbetaald heeft het nog steeds hetzelfde netto stimulerende, risiconemende effect van het introduceren van liquiditeit in het systeem dat kenmerkend is voor eerdere Quantitative Easing (QE)-programma's.

Lenen tegen gedevalueerd onderpand tegen pari (koers van 100% nominale waarde) is stimulerend. Hoe je dit geld-uit-het-niets UST-gedekte  leningprogramma ook wilt noemen, de financiële voorwaarden zijn versoepeld. Gezien het feit dat het moet worden terugbetaald, zou een betere naam misschien Quantitative Teasing zijn...

Door leningen te verstrekken tegen noodlijdende, sterk afgeprijsde activa en tegen pari, pompen de Federal Reserve en het Amerikaanse ministerie van Financiën nieuwe dollars in het systeem bóven de waarde van het onderpand. Het is een standaard repo-transactie, die hetzelfde waardecreërende effect heeft als QE: we noemen het dan ook Stealth QE.

BTFP is groot genoeg om in theorie alle niet-gerealiseerde verliezen in de Amerikaanse banksector te dekken, zo'n 650 miljard dollar, die allemaal zonder medeweten van zijn "collega's" (en wij natuurlijk) van deze faciliteit kunnen profiteren. Terwijl de Federal Reserve en het ministerie van Financiën beslist niet eerder dan in 2025 zullen bekendmaken wie BTFP-noodleningen gebruikt. Nu weten Amerikaanse banken niet wie er in hun sector in een kwetsbare kapitaalpositie zit, dus kunnen ze risicovolle tegenpartijen niet vermijden. Het potentiële gebruik van deze faciliteit is onthutsend hoog, en noch de banken die met elkaar zaken doen, noch het publiek zal weten wie er gebruik van maakt. Een situatie die onnoemelijke niveaus van sterk verspreide, onzichtbare risico's voor de banksector introduceert, waardoor een toch al kwetsbaar financieel netwerk des te kwetsbaarder wordt.

Het redden van een startup-bank was voor velen een schokkende stap en heeft geleid tot onzekerheid over de kracht van Amerikaanse banken. Anders gezegd: als de stabiliteit van het Amerikaanse financiële systeem zou kunnen worden bedreigd door tegenpartijen van Silicon Valley Bank die een afwaardering van ongeveer 20% op hun activa zouden ontvangen mocht de bank echt failliet gaan en geliquideerd worden, hoe kwetsbaar en onderling verbonden is het Amerikaanse financiële systeem dan?

We hoeven niet lang te zoeken om een antwoord te vinden. Van Amerikaanse banken werd gezegd dat ze voldoende reserves hadden tot ze daalden tot ~ $ 2,5 biljoen - maar toen ze onlangs voor $ 550 miljard aan deposito-uitstroom werden geconfronteerd hadden ze een bailout van $ 251 miljard nodig. Net als in 2019, toen de Federal Reserve tussenbeide kwam om de repomarkt te kalmeren door de balansen van banken opnieuw vloeibaar te maken, hervloeit ze vandaag de balansen van banken om de angst en realiteit van snel verslechterende liquiditeits- en financieringsvoorwaarden in de banksector te onderdrukken.

Onze prognose: BTFP zal plaatselijke, kleinere banken de nek omdraaien die niet aan het programma kunnen deelnemen vanwege een gebrek aan voldoende in aanmerking komend onderpand. Hogere tarieven hebben al geleid tot een uittocht van spaarders uit instellingen in het hele land, maar het is vooral verwoestend voor kleinere regionale banken die geen grote depositobasis hebben om de impact van een enorme uitstroom op te vangen. Terwijl spaarders en beleggers vluchten naar staatsobligaties en geldmarktfondsen die 5% opleveren (nu meer dan 4%), hebben grotere banken de spaarrente verhoogd om de uittocht van spaarders en beleggers naar hoger renderende instrumenten tegen te gaan, terwijl kleinere regionale banken objectief gezien niet in staat zullen zijn om spaargelden aan te trekken. De tarieven zijn voor de kleintjes te hoog om winstgevend te blijven.

Terwijl de Fed bankreserves vernietigt door effecten buiten de balans te laten vervallen, hebben grote banken voldoende reserves bij de hand om de storm te doorstaan. Ondertussen bevinden de reserves voor kleine banken zich op een gevaarlijk laag niveau, waardoor deze kritieke financieringsinfrastructuur dreigt op te drogen en het overleven van kleine banken wordt belemmerd:







[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[24 april 2023]

 

Afdrukken Doorsturen