Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken bevindt zich midden in een visum-voor-geld-schandaal. De vice-minister van Buitenlandse Zaken heeft ontslag genomen en zeven andere functionarissen zijn aangeklaagd.
Overigens waren er in 2005 ook visumschandalen in Oostenrijk en
Duitsland; Eind september 2004 lazen we in een Berlijnse krant: “Er is
weer een schandaal aan het ontstaan bij het ministerie van
Buitenlandse Zaken (AA) met betrekking tot de afgifte van visa...” Het
ging over omkoping van AA-werknemers in de Albanese hoofdstad Tirana.
En in Oostenrijk werden tot 50.000 visa (zo werd in de media gezegd)
voor nominale waarde verkocht bij ten minste zeven Oostenrijkse
ambassades in Europa (vóór de uitbreiding van de EU) en in Afrika.
Later werd vernomen dat een hoge functionaris van het ministerie van
Buitenlandse Zaken tot twee jaar gevangenisstraf was veroordeeld. Of
het voorwaardelijk of onvoorwaardelijk is, werd niet vermeld.
De aanhoudende toestroom van vluchtelingen uit de hele wereld sinds 2015 – maar
vooral uit het Midden-Oosten en Afrika – plaatst de EU en haar lidstaten voor
steeds grotere hindernissen. De autoriteiten zijn al lang uit het oog verloren
hoeveel migranten er naar Europa komen en vooral wie er naar ons toe komt. Het
enige dat zeker is, is dat de overgrote meerderheid van de geschoolde werknemers
die beloofd zijn door bondskanselier Angela ("Wir schaffen das!") Merkel, dat
niet zijn!
Terwijl sommige EU-landen, zoals ons eigen land, zeggen er min of meer
naar te streven om de binnenkomende stroom illegale migranten in te
dammen, of op zijn minst doen alsof ze dat doen, lijkt Polen precies
het tegenovergestelde te doen. Een visumschandaal doet Polen op zijn
grondvesten schudden. Een maand voor de parlementsverkiezingen in
Polen verspreidt een schandaal van enorme proporties bij het Poolse
ministerie van Buitenlandse Zaken zich steeds verder en zou de
verkiezingen voor de regerende PiS-partij kunnen bederven.
Het gaat zoals zo vaak bij een overheid over corruptie, ditmaal bij de
afgifte van visa. Poolse consulaten zouden werkvisa hebben verkocht
aan burgers van Afrikaanse en Aziatische landen en de Poolse
autoriteiten zouden illegale migranten een visum hebben gegeven voor
Polen of het Schengengebied, daarbij de ongewenste bijwerkingen over
de schutting van de buurlanden gooiend. Dat verstrekken van die via
gebeurde op voorwaarde dat ze bereid en in staat waren te betalen. De
Poolse regering wil graag gezien worden als het puntje van de speer in
de strijd tegen illegale migratie.
Illegaal dus, vooral omdat er naar verluidt tot zo'n 40.000 dollar is betaald
voor de bijbehorende visa en die mogelijk in de zakken van hooggeplaatste
politici in Warschau zijn terechtgekomen. In het epicentrum van het schandaal
bevinden zich minister van Buitenlandse Zaken Zbigniew Rau en zijn
plaatsvervanger Piotr Wawrzyk.
Wawrzyk zou er bij zijn baas op hebben aangedrongen om elk jaar “minstens
400.000 buitenlandse werknemers” naar Polen te halen en daarbij de afgifte van
visa voor ongeveer twintig landen, voornamelijk in het Midden-Oosten en Azië, te
vergemakkelijken. In de komende jaren zouden naar verluidt in totaal wel twee
miljoen migranten op deze manier ongecontroleerd het Schengengebied moeten
binnenkomen, in de wetenschap dat slechts heel weinig van hen in Polen zullen
blijven.
Deze Poolse vice-minister van Buitenlandse Zaken werd
ontslagen vanwege het schandaal, en
zeven anderen, waaronder zijn
assistent, zijn aangeklaagd wegens het aannemen van steekpenningen in
ruil voor het afgeven van officiële visa. Zijn ontslag kwam op
dezelfde dag dat het Poolse Anticorruptiebureau (CBA) een huiszoeking uitvoerde
bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Nu melden Poolse media dat
Wawrzyk in het ziekenhuis ligt na een zelfmoordpoging.
De naam van de persoon die is aangeklaagd (en die volgens de Poolse
privacywetgeving alleen Edgar K. mag heten in verband met dit
visumcorruptieschandaal) en die dus banden heeft met de vice-minister van
Buitenlandse Zaken is van een aantal
overheidswebpagina's verwijderd. Ook
zijn enkele foto's van hem naast de staatssecretaris verwijderd.
Deze Edgar Kobos was niet in dienst van het ministerie, maar werd in 2021 door
Wawrzyk benoemd om de Poolse jeugd te vertegenwoordigen bij de Verenigde Naties.
Berichten in de media, met name door Gazeta Wyborcza, een vooraanstaand dagblad
met kritiek op de regering, beweren dat Kobos namens het ministerie druk
uitoefende op functionarissen om het visumaanvraagproces te bespoedigen voor
personen wier namen hij per e-mail naar consulaten stuurde. Hij werd in april
drie maanden vastgehouden op beschuldiging van corruptie, maar zit, hoewel hij
nog steeds met deze aanklachten wordt geconfronteerd, niet langer in hechtenis,
aldus nieuwswebsite Wirtualna Polska. De vermeende misdaden van Edgar K. zijn
deze maand echter pas publiekelijk bekend geworden nadat het ontslag van Wawrzyk
de media ertoe aanzette de zaak te onderzoeken.
Als we de redenen voor het ontslag in een bredere context bekijken,
kan worden opgemerkt dat de broers en zussen van Piotr Wawrzyk betrokken waren
bij het controversiële Visa Decision Center-project in Łódź, wat kosten
met zich meebracht. Dit project werd bekritiseerd vanwege de hoge visumkosten.
Buitenlanders betalen ongeveer 4-5 duizend dollar voor een visum, en voor
sommige landen zoals Bangladesh of Pakistan zijn deze bedragen zelfs nog hoger.
Bovendien zijn er suggesties dat oneerlijke actoren dit systeem mogelijk hebben
"omzeild" door plaatsen in de wachtrij te reserveren en gaten in het
visumafgifteproces te exploiteren.
Door het creëren van het “visa-consul”-systeem verloor het diplomatieke
ministerie feitelijk de controle over de rij mensen die een legale toegang tot
Polen aanvraagden. Sommigen stonden een half jaar in de rij voor een visum,
anderen verrassend kort. Niemand hield toezicht op deze beweging. Polen heeft de
gehele technische exploitatie van dit systeem uitbesteed aan een extern bedrijf.
We lezen in een Poolse krant: “Er zijn onregelmatigheden op het niveau
van de Poolse consulaire diensten, die leiden tot de massale uitgifte
van visa die toegang tot het Schengengebied mogelijk maken aan
buitenlanders uit landen waar een terroristische dreiging bestaat.”
Als iemand zich eenmaal in het Schengengebied bevindt, kan die persoon
zich daar min of meer vrij bewegen.
Hoeveel potentiële terroristen zullen op deze manier een visum hebben
verkregen? Donald Tusk, de huidige oppositieleider van de PO en
voormalig voorzitter van de EU-Raad, spreekt over 250.000 verkochte
werkvisa, twee parlementariërs van dezelfde partij spreken zelfs over
350.000, en een Poolse krant bericht zelfs over 600.000 verwelkomde
nieuwe EU-burgers. Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt
echter dat het onderzoek van de officier van justitie betrekking heeft
op 268 visagevallen - misschien dat die selectie daarvan op postcode
is uitgevoerd maar dat is onze bescheiden mening. In ieder geval: deze
zeer verschillende cijfers bestrijken een periode van ongeveer
tweeënhalf jaar waarin dit visumverhaal zich afspeelde.
Als de beschuldigingen over de honderdduizenden visa waar zijn, dan
heeft de Poolse regering een probleem, maar dat geldt ook voor andere
EU-landen. Alle mensen met een door Polen afgegeven visum worden er
dan van verdacht een gekocht en dus illegaal visum te hebben. Maar het
kan ook zijn dat de cijfers over honderdduizenden verkochte visa
onjuist zijn. Dat zijn er eigenlijk maar een paar honderd, zoals het
ministerie van Buitenlandse Zaken beweert. In dat laatste geval wordt
er geen nieuw probleem bedacht, maar wordt een klein probleem door de
media tot een groot probleem gemaakt. Omdat één van de rechtse
regeringen die uiterst impopulair is in de EU, aan de macht is in
Polen en voortdurend in botsing komt met Brussel - en omdat er over
een paar weken parlementsverkiezingen zijn in Polen. De tactiek om
vóór de verkiezingen een ongewenste regeringspartij bij een schandaal
te betrekken, is niet nieuw en ook niet onbekend.
De
Europese Commissie, zelf
continu het middelpunt van schandalen (o.a. declaraties, reis- en
verblijfkosten en handel en wandel van de top wat betreft dealtjes
sluiten en privé-vliegtuiggebruik), vindt dat Polen het allemaal zelf
maar moet oplossen.
Afgelopen zomer was er ook een schandaal over een visum in Duitsland.
Een Afghaan vroeg in Pakistan een visum aan voor Duitsland. Met een
vals paspoort, dat als zodanig werd herkend. En hij betaalde de
visumkosten met vals geld. "Bild" ontdekte dat er een instructie was
van de juridische afdeling van het Groene Ministerie van Buitenlandse
Zaken om de man toe te staan naar Duitsland te reizen. Er stond: “Er
bestaat eigenlijk geen twijfel over de identiteit van de aanvrager,
vals paspoort of niet...”
Door ervaring wijzer geworden voerden Duitse regeringsfunctionarissen
inmiddels gesprekken met hun Poolse tegenhangers en vroegen hen om
opheldering te geven over het aantal visa dat werd afgegeven in het
kader van dit illegale programma (visa in ruil voor steekpenningen).
Het CBA-onderzoek dat rechtstreeks verband houdt met Wawrzyk heeft
waarschijnlijk ook betrekking op corruptie binnen het visumsysteem.
Deze hele kwestie lijkt niet alleen een ernstig schandaal te zijn,
maar ook potentieel belastend voor de regering zelf. Het aftreden van
Wawrzyk is dus het resultaat van ernstige vermoedens van corruptie en
onregelmatigheden in het visumsysteem, evenals van de invloed van de
familie Wawrzyk op controversiële projecten binnen het ministerie van
Buitenlandse Zaken.
Bijzonder pittig: de onthullingen komen net op het moment dat Warschau
de bouw heeft aangekondigd van een metershoog hek langs de rivier de Bug, de
natuurlijke grens tussen Polen en Wit-Rusland. Terwijl de regering van
premier Mateusz Morawiecki officieel blijft optreden als voorvechter
van de veiligheid aan de buitengrenzen van de EU, vult zij (of haar
ambtenaren of andere belanghebbenden) op de achtergrond vooral haar
eigen portemonnee.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[21 september 2023]
Afdrukken
Doorsturen
