Update opblazen Nord Stream pijpleidingen

In september 2022 zorgden de explosies van de Nord Stream-gaspijpleidingen voor enorme internationale aandacht. Aanvankelijk geloofde iedereen dat Rusland achter de sabotage zat. Nu is Duitsland op zoek naar een Oekraïense duikgroep op een jacht, terwijl Denemarken en Zweden het onderzoek hebben stopgezet. En wat is de rol van de Amerikanen geweest bij deze sabotage die vèrgaande gevolgen heeft (gehad) voor hun 'bondgenoten'?



Het is alweer een tijd geleden dat we schreven over de sabotage van de Nord Stream pijpleidingen. Vandaag een update, waarbij we informatie geven over de rechtszaak van Nord Stream AG tegen de verzekeraars Lloyds&Arch en informatie over berichten dat de Amerikanen enkele dagen vóór de explosies ter plekke zijn geweest.

We beginnen eerst met de rechtszaak en pakken de draad op ten tijde van een bewering van de bekende journalist Seymour Hersh die stelde dat de saboteurs twee bommen op elke pijpleiding hadden geplaatst. Hij schreef toen ook:
“functionarissen in Duitsland, Zweden en Denemarken hadden kort na de bomaanslagen op de pijpleiding besloten om teams naar de locatie te sturen om de ene mijn die niet was ontploft, te bergen. Hij zei dat ze te laat waren; een Amerikaans schip was binnen een dag of twee ter plaatse en had de mijn en andere materialen geborgen.”

Eén van de zaken waar wij toen over schreven was de constatering dat er destijds acht bommen moesten zijn geplaatst bij de pijpleidingen. Echter: er vonden toen 'slechts' zeven explosies plaats. Als slechts één van de acht bommen was mislukt, zouden er misschien sporen zijn, zoals kraters, van de zeven bommen die daadwerkelijk zijn afgegaan.

Diverse onderzoekers organiseerden expedities naar de rampplek, en scanden grote gebieden rond de explosieplaatsen, maar er konden niet méér sporen worden aangetroffen van meer dan vier bommen. Twee van die bommen waren op dezelfde pijpleiding geplaatst. Tijdens de onderzoeken was het magnetische veld van de aarde bijna omgekeerd in het gebied bij de stalen pijpleiding, dus het leek aannemelijk dat de duikers gedesoriënteerd raakten. Dat gold in ieder geval voor de BBC die daarheen was gegaan om een ​​kaart te maken, maar die uiteindelijk ondersteboven liet zien.

De ontdekking dat een blunder één van de vier pijpleidingen van vernietiging had gered, diskwalificeerde enigszins het idee dat "Rusland het gedaan moet hebben, omdat ze expres één touwtje onbeschadigd hebben gelaten", maar aan de andere kant ondersteunde het het idee dat de sabotage was uitgevoerd in een low-budget zeilbootoperatie. The Atlantic had een hoofdstuk waarin "The Mistake" in deze context werd beschreven, evenals verschillende andere kranten die over de bevindingen van onderzoekers hebben bericht.

Deze update schrijven we omdat twee weken geleden er een aanklacht van Nord Stream AG in hun lopende rechtszaak tegen verzekeringsmaatschappijen Lloyds&Arch is ingediend.


Figuur 1. Locaties van de noordelijke bommen op de pijpleidingen zoals aangegeven op de nautische kaart. De bekende Nord Stream 1-explosies lagen 6,3 km uit elkaar, maar de Dent (rood) lag slechts 100 meter van de oostelijke van die bommen op de aangrenzende reeks.

In het gewijzigde claimdocument van Nord Stream (hier op onze site te downloaden) lezen wij:
- “ Lijn 2 liep schade op in de vorm van een cirkelvormige inkeping bij KP998.743 aan de zuidkant van de pijpleiding (de “Dent” - de deuk)”. De Dent is slechts 15 cm diep maar een deuk van 15 cm maken op een stalen pijpleiding van 27 mm dik vereist veel kracht. Waarschijnlijk was het een andere bom.
- "Lijn 2" is in deze context wat Nord Stream 2 "String B" noemt. In het paar pijpleidingen waaruit Nord Stream 1 bestaat, is "Lijn 2" de zuidoostelijke pijpleiding. We noemen het "Lijn B" of "String B" om consistent te zijn met de NS2-terminologie.
De KP998.743-notatie geeft de afstand langs de pijpleiding vanaf het Russische landstation weer, en het claimdocument geeft ook de locatie van het open uiteinde van de breuk, waarvan bekend was dat deze 6,18 km stroomafwaarts van dezelfde pijpleiding lag. Daarom was het gemakkelijk om de exacte locatie van de Dent te achterhalen door de afstand op de nautische kaart te meten. De Dent zat op de B-string en heel dicht bij de succesvolle bom op de A-string.

Nord Stream AG vermeed in hun claimdocument om te beweren dat de Dent werd veroorzaakt door een andere bom. Het is in onze ogen een grappig aspect van dit geschil dat de advocaten van Nord Stream, sluw, dwingt dat de gedaagden hun zaak te bewijzen door details te onthullen die eerder voor het publiek verborgen waren. Dit was eerder gebeurd in hun uitwisseling van schriftelijke documenten, toen Lloyds schreef dat de terroristische berichtgeving van Nord Stream niet geldig was omdat een overheid het deed.

Door te zeggen dat alle bomaanslagen door dezelfde overheid in één gebeurtenis waren bevolen, legden de verzekeraars uit dat ze niet aansprakelijk waren om te betalen, maar als de rechtbank anders zou beslissen, zouden ze slechts voor één gebeurtenis moeten betalen, niet één keer voor elke breuk zoals Nord Stream had beweerd. Het was tegen deze achtergrond dat Nord Stream AG de Dent presenteerde als mogelijk veroorzaakt op een ander moment in de tijd door een onbekende externe kracht.
De verzekeraars geloven dat niet en hun reactie (download hier) ingediend op 30 september 2024 toont buitengewone inzichten in de forensische geheimen van de Nord Stream-onderzoeken. Ze schrijven:
“De gedaagden beweren dat de deuk is veroorzaakt door een explosie op of rond 26 september 2022, als onderdeel van de aanval op de NS1-pijpleidingen die ook de breukschade veroorzaakte. De gedaagden zullen zich onder meer beroepen op de volgende zaken: (a) de laterale kracht die nodig was om de deuk te veroorzaken, kon alleen zijn (of was in ieder geval waarschijnlijker dan niet) gegenereerd door een explosief; (b) de deuk bevindt zich bij een gelaste veldverbinding op lijn 2, en de explosies die de breukschade veroorzaakten, vonden ook plaats bij gelaste veldverbindingen (die de zwakste punten van de NS1-pijpleidingen zijn); (c) de locatie van de deuk op lijn 2 grenst aan de locatie van de breukschade op lijn 1 (de afstand tussen de twee is ongeveer 90 meter); en (d) de aanwezigheid van onverklaarbare objecten en/of puin op de zeebodem direct grenzend aan de deuk duidt op het gebruik van een explosief. De gedaagden zullen te zijner tijd op deskundig bewijs vertrouwen wat betreft de oorzaak van de deuk."

De verzekeraars hadden toegang gevraagd tot enkele technische details die voortkwamen uit de sonar- en fotografische onderzoeken die Nord Stream AG uitvoerde. Echter, de informatie die zij hebben opgevraagd bij het Zweedse onderzoek is afgewezen. Ze hebben beroep aangetekend en het is opnieuw afgewezen. Wij gingen er vanuit dat Nord Stream AG de mogelijkheid had om vast te stellen dat alle bommen op "gelaste veldverbindingen" waren geplaatst, aangezien de onderzoeken het puin in het centrale gebied van de Nord Stream 1-explosielocaties leken te hebben verzameld en de open uiteinden die zijn gefotografeerd, geen tekenen van directe schade door explosieven vertonen.

Maar de informatie die Lloyds&Arch in hun verdedigingsdocument heeft verstrekt, laat er weinig twijfel over bestaan ​​dat de Dent is veroorzaakt door een bom. Het blijkt nu dat er minstens vijf bommen waren en de plaatsing recht tegenover een andere bom suggereerde ook een manier van werken die perfect logisch was voor duikers die hun beperkte tijd op de bodem optimaal moesten benutten. De twee strengen liggen op een afstand van slechts 90 meter van elkaar, en bij Nord Stream 2 liggen ze op een afstand van slechts 40 meter van elkaar. Het zou dus efficiënt zijn om beide strengen tijdens dezelfde duik van explosieven te voorzien.

Op figuur 1 hier boven zijn rode vraagtekens geplaatst bij de locaties waar de saboteurs bommen zouden hebben geplaatst als hun operationele plan hetzelfde was als bij de Dent. Aangezien we nu weten dat ze meer dan vier bommen hadden en bommen op aangrenzende pijpen op één locatie hadden geplaatst, moeten we ook de mogelijkheid in stand houden dat ze hetzelfde op andere locaties hebben gedaan. Misschien waren er niet-ontplofte bommen, en misschien zijn ze opgepikt door de Amerikanen die precies wisten waar ze moesten zoeken. Het kan in ieder geval niet worden uitgesloten na de ontdekking van de Dent.

De rechter in de zaak Lloyds versus Nord Stream heeft de partijen een strak schema (download hier) opgelegd, waardoor Nord Stream een ​​gewijzigd antwoord kan indienen en Lloyds een "rejoiner" kan indienen vóór de eerste case management conference die gepland staat voor 7 november.
In het gewijzigde verweer betoogde Lloyds&Arch botweg dat de aanval was bevolen door de Oekraïense regering als een oorlogsdaad tegen Rusland. We zijn benieuwd of Nord Stream AG in hun volgende antwoord een manier zal vinden om die bewering effectief te weerleggen. Juridisch wetenschapper Said Mahmoudi heeft uitgelegd dat de verzekeringspolis is opgesteld, de verzekeraars moeten bewijzen dat niet alleen een regering het heeft gedaan, maar ook wèlke regering het was. Zou het kunnen zijn dat ze moeten bewijzen dat Oekraïne het op eigen houtje heeft gedaan, en niet met hulp en toezicht van de VS?  De VS is immers officieel niet in oorlog met Rusland, maar Russische functionarissen hebben herhaaldelijk gezegd dat de VS achter de aanval zat. Zou het mogelijk zijn voor een Britse rechter om te oordelen dat de VS een oorlogsdaad heeft gepleegd tegen Rusland of Duitsland, en zou dat ook een geldige reden zijn om geen schadevergoeding te betalen?

We zijn benieuwd naar de volgende zet van het Russische en Zwitserse Nord Stream AG. Zullen ze onweerlegbaar bewijs eisen van de verzekeraars dat Oekraïne het allemaal op eigen houtje en met eigen motivatie heeft gedaan?

Dan rest ons nog de berichten over de aanwezigheid van Amerikaanse schepen op de plaats van de aanslagen op Nord Stream.

Een paar dagen vóór de explosies die de twee Russisch-Duitse gaspijpleidingen Nord Stream 1 en Nord Stream 2 verwoestten, waren er oorlogsschepen van de Amerikaanse marine in het gebied. Ze hadden hun transponders uitgeschakeld, en toen de havenmeester van Christiancio naar hen toe ging - omdat hij aannam dat er ongelukken waren gebeurd - vroeg de Amerikaanse marine hem onmiddellijk terug te keren.

Dit bericht stond in de Deense krant Politiken, één van de meest invloedrijke kranten in dat land, onder verwijzing naar de verklaring van de havenmeester aldaar, John Anker Nielsen, en een gesprek dat zij hadden met de havencommandant Søren Thiim Andersenon.

Op 26 september was het precies twee jaar geleden dat de explosies plaatsvonden op de Nord Stream-gasleidingen. Gedurende de twee jaar van het onderzoek werden geleidelijk verschillende groepen beschuldigd van de sabotageactie, maar volgens de laatst bekende (Duitse) informatie zaten Oekraïense duikers achter de hele actie.
Hoewel de hele zaak nog niet definitief is opgelost, wordt nieuwe informatie zelden openbaar gemaakt en is het nog maar de vraag of de doofpot wordt opengemaakt. Vanuit Brussel geen woord over deze zaak (of het moet een enkele europarlementariër zijn):



De havencommandant van Christiansø vertelde het Deense Politiken dat er een paar dagen vóór de explosies Amerikaanse marineschepen op de locatie waren gezien. Volgens Andersenon hadden ze hun telecommunicatieapparatuur (transponders) uitgeschakeld, waardoor het onmogelijk was om normaal contact met hen op te nemen. Volgens zijn woorden was de havencommandant bang voor een noodsituatie, dus ging hij persoonlijk naar de plaats waar de Amerikanen waren. Volgens hem gaf de bemanning van het schip hem onmiddellijk het bevel terug te gaan.

Het was niet de eerste keer dat de Amerikaanse marine dat jaar in de wateren van de Oostzee verscheen. In juni 2022 nam het deel aan de oefening Baltops 22, waarbij onder meer onbemande onderwaterschepen werden getest die geschikt waren voor ontmijning en andere onderwateroperaties. Het Amerikaanse helikopterlandingsschip USS Kearsarge bewoog zich op dat moment voornamelijk in het gebied. Volgens de media heeft de Nederlandse militaire geheime dienst de Amerikaanse Centrale Inlichtingendienst (CIA) en ook de Duitse autoriteiten al in juni 2022 geïnformeerd over de dreigende schade aan gasleidingen in de Oostzee. De VS zouden destijds - naar eigen zeggen - hebben geprobeerd de actie te voorkómen, maar dat lukte niet.

Hoewel ze momenteel werken met de versie dat Oekraïense duikers onder leiding van een voormalig lid van de Oekraïense geheime dienst, Roman Chervinsky, achter de vernietiging van de gaspijpleidingen zitten, is het onderzoek nog niet definitief afgerond en loopt het op verschillende fronten, terwijl enkele landen hun onderzoeken hebben gestaakt, de dossiers gesloten en hun lippen stijf op elkaar gehouden.

In het geval van Zweden kunnen we ons daar iets bij voorstellen. De krant Dagens Nyheter had in oktober 2022 scheepsbewegingen in kaart gebracht in het gebied waar de explosies op de gasleidingen Nord Stream 1 en 2 plaatsvonden. Het blijkt dat de Zweedse marine in de dagen vóór de sabotage óók schepen in het gebied had. De Zweedse marine had toen via haar perswoordvoerder aan DN bevestigd dat de informatie kloptw, dat er dus schepen in het gebied zijn geweest en maritieme surveillance hebben uitgevoerd, maar men wilde niet zeggen wat het doel was, onder verwijzing naar strikte vertrouwelijkheid. Uit het in kaart brengen van de scheepsbewegingen bleek dat de positiezender (transponder), het zogenaamde AIS, óók af en toe in het gebied werd uitgeschakeld.

De Zweedse krant had op de commerciële dienst Marine Traffic de scheepssignalen van de marine in kaart gebracht, en constateerde het volgende:
- donderdag 22 september om 13.03 uur was het marineschip ter plaatse op het gebied waar later drie lekkages op Nord Stream 1 zouden worden gevonden. De transponder, de automatische zender die de positie aangeeft, werd toen uitgeschakeld.
- vrijdag 23 september om 11:03 uur werd de transponder ingeschakeld en het schip bevond zich toen net ten westen van het gebied van de drie gaslekken.
- 's avonds om 23:56uur werden nieuwe positiegegevens verzonden. Dan ligt het marineschip op de plek waar later het lek op Nord Stream 2 zou ontstaan. Het schip vaart later terug naar het eerste gebied.
- zaterdag 24 september om 12:13 uur werden de positiegegevens niet meer verzonden. Dan ligt het schip weer op Nord Stream 1, de plek waar later de lekkages zouden ontstaan.
- op maandag 26 september werden er meerdere lekkages ontdekt op Nord Stream 1 en 2.

De Amerikaanse onderzoeksjournalist Seymour Hersh presenteerde destijds ook de 'Amerikaanse' versie van de gebeurtenissen, zoals hem dat werd verteld door betrouwbare bronnen. Volgens hem werden de explosieven in de zomer van 2022 door Amerikaanse duikers geplaatst tijdens de zojuist genoemde marineoefening BALTOPS 22 en vervolgens in de herfst van dat jaar op afstand tot ontploffing gebracht door de Noorse strijdkrachten.

Los van alles wat we hierboven schreven zal het duidelijk zijn dat dit een milieuramp van de eerste orde was (en is). Het methaangas uit de pijpleiding veroorzaakte grote bellen aan het wateroppervlak en metingen lieten verhoogde methaanniveaus in de atmosfeer zien. Maar grote delen van het methaan bereikten nooit het oppervlak en losten in plaats daarvan op in het water. Onderzoekers hebben watermonsters genomen nabij de locatie van de lekken, meldde forskning.se. "Op basis van wat we hebben gemeten, schatten we dat tussen de 10.000 en 50.000 ton methaan in opgeloste vorm in de zee achterbleef", zei Katarina Abrahamsson, hoogleraar mariene chemie aan de Universiteit van Göteborg.




[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]



[8 oktober 2024]

 

Afdrukken Doorsturen