Rusland heeft bekendgemaakt de communicatie met de Europese Unie voor enige tijd te beëindigen. Dat zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov. Dit officiële einde van het Russische geduld met pro-westerse anti-Russische propaganda is niet verrassend - de duidelijkheid van de escalatie is niettemin zorgwekkend. En tragisch genoeg: de Europese Unie en Rusland zouden allebei veel baat hebben bij toenadering. Transatlantische haatgevoelens en een verborgen agenda torpederen deze toenadering.
De woorden van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei
Lavrov afgelopen dinsdag waren niet verrassend: Rusland heeft
jarenlang met veel geduld de eenzijdige aanvallen van westerse
propagandisten doorstaan zonder gepast te reageren. Maar op een
gegeven ogenblik móest het punt worden bereikt waarop het vat
overstroomt. Als de uitgestoken hand keer op keer wordt geweigerd - en
de Europese Unie in de vorm van de Duitse führerin Von der Leyen
presenteert momenteel bijvoorbeeld opnieuw een partnerschap met de
Russische regering als zijnde onmogelijk - dan zal een gesprekspartner
als Lavrov op een gegeven moment ontdekken: als zij het zo willen dan
moet het maar zo moet zijn.
Ondanks de consistentie en de verwachting van de Russische reactie,
zijn de duidelijke woorden van Lavrov ook een vuistslag - om dezelfde
redenen: het Westen was tenslotte gewend aan het feit dat Rusland naar
believen kon worden overspoeld met onbewezen beschuldigingen zonder
enige consequenties voor de anti-Russische stemmingsmakers.
Nu zijn dus de verwachte gevolgen ook officieel en in duidelijke
bewoordingen geformuleerd door Russische zijde - en deze ontwikkeling
heeft niet alleen gevolgen voor de verantwoordelijke propagandisten en
uiteendrijvers, maar voor de hele EU en vooral (en dat moet wrang zijn
voor Von der Leyen en Merkel) voor Duitsland. Het moet als tragisch
worden omschreven hoe een groep vastberaden transatlantische politici
en de westerse mainstream media erin geslaagd zijn de kansen van
EU-Russische detente op te offeren voor succes op korte termijn -
zoals de stopzetting van Nord Stream-2 - en daarmee onze toekomst in
gevaar brengen.
Moskou heeft er blijkbaar vertrouwen in dat de EU uiteindelijk meer te
bespreken zal hebben met Rusland dan Rusland met de EU. Lavrov
citeerde Ursula von der Leyen, hoofd van de Europese Commissie, die
zei dat er geen geopolitiek partnerschap zou zijn met "het huidige
Russische apparaat".
Geopolitiek partnerschap, dat is de ambitie van de EU om op één lijn
te staan met de grootmachten. En als om dat te bevestigen belde de
EU-vertegenwoordiger van Buitenlandse Zaken Josep Borrell Lavrov
afgelopen dinsdag en vroeg Rusland, en niet Oekraïne, naast het
aankondigen van sancties, routinematig om de overeenkomsten van Minsk
uit te voeren, evenals de wens om de communicatiekanalen tussen
Brussel en Moskou open te houden.
Maar wat maakt het uit dat Borrell "hulde bracht" aan de recente
Russische inspanningen om een staakt-het-vuren tussen Armenië en
Azerbeidzjan te bereiken? In de zuidelijke Kaukasus staan Russische
en Turkse aanspraken op hegemonie tegenover elkaar, en de EU is op dit
moment een niet terzake doende toeschouwer aan de zijlijn.
Zelfs als we de anti-Russische wrok van de grote westerse mainstream
media (en die in Duitsland in het bijzonder) zouden delen zouden we de
massale aanvallen van het Westen op de huidige Russische regering op
zijn minst kortzichtig moeten noemen: het is heel goed mogelijk dat
een regering die de huidige Russische president Vladimir Poetin straks
opvolgt aanzienlijk radicaler en nationalistischer kan zijn.
Rusland heeft de afgelopen vijf jaar geduldig sancties en anti-Russische
aanvallen van westerse politici doorstaan zonder ernstige
tegenmaatregelen te nemen. Rusland was bijzonder toegeeflijk tegenover
de EU, wetende dat veel van wat daar vandaan kwam onder druk
van de VS tot stand was gekomen. Ondanks alles was de goede relatie
tussen Poetin en Merkel een belangrijk anker voor de Russisch-Europese
betrekkingen. Het kan gezegd dat Poetin nooit negatief over andere
politici spreekt en dat hij zelden ongevraagd positief over andere
politici spreekt. Merkel was de grote uitzondering, hij noemde haar
vaak in positieve zin.
De reden zou kunnen zijn dat het achter gesloten deuren anders was dan
voor de pers. Hoe verschillend Poetin en Merkel ook zijn en hoe groot
de politieke verschillen ook waren, de twee vertrouwden elkaar
duidelijk. En vooral voor Poetin is persoonlijk vertrouwen
belangrijker dan wat dan ook, iets waarvoor hij bekend staat onder
vrienden en vijanden. En wie zijn vertrouwen heeft beschaamd, zoals
veel voorbeelden uit het verleden laten zien, die is voor Poetin
doodverklaard - met alle gevolgen van dien.
Het kan haast niet anders dan dat Merkel dit vertrouwen heeft
beschaamd met de Navalny-zaak en daarom was te voorzien dat Merkel
hier vanuit Poetins standpunt een rode lijn zou overschrijden, eentje
die niet zonder gevolgen kon blijven.
De band van het wederzijds vertrouwen is met de EU dus verbroken. En
dat is niet te danken aan de acties van Rusland, maar aan de politiek
van het Westen van de afgelopen jaren: de uitbreiding van de NAVO naar
het oosten ondanks harde garanties van het tegendeel, de steun van
militanten in de Russische Kaukasus, de politieke dekmantel voor de
revanchistische, militaire agressie van Georgië onder de leiding van
Saakashvili in 2008, de door de VS met 4 miljard dollar (en mankracht)
gesteunde door het westen geleide staatsgreep in Oekraïne, en nog veel
meer.
Het is een schande dat verschillende landen in de EU (w.o. Duitsland
en Nederland) een belangrijke rol spelen in de huidige campagnes tegen
de Russische regering en daarmee abrupt Russische sympathieën voor de
EU de kop indrukken. Ons land speelt een bedenkelijke rol omdat het
haar eigen falen in de MH-17 zaak door haar anti-Russische opstelling
denkt weg te kunnen poetsen. In deze kwestie was het Westen binnen een
kwartier na het neerhalen van het vliegtuig al "duidelijk" dat Rusland
er achter zat. Dat een mogelijke dader - Oekraïne - zo nauw betrokken
is geweest bij het "onderzoek" en daarbij zelfs een vetorecht gekregen
heeft op publicatie van informatie, zegt al genoeg. Overigens is de
opvatting dat "Rusland schuldig is" ook al meteen geuit bij de zaken
Skripal en Navalny - waar Rusland ondanks vele verzoeken tot op de dag
van vandaag nog wacht op bewijsmateriaal (en de westerse bondgenoten
ook, trouwens). Dat is de schaduwkant van de normen en waarden van de
Europese Unie: iemand is schuldig, tenzij die zelf diens onschuld
heeft bewezen.
Hoewel wij een Russische reactie op de langdurige en eenzijdige
aanvallen van het Westen (in de vorm van agressieve propaganda en
sancties) al veel eerder hadden verwacht, is er nu een zeker drama
verbonden aan de uitspraken van Lavrov: men heeft het zeer
verontrustende gevoel dat er nu een grens is overschreden.
Lavrov beschrijft hoe een vastberaden transatlantische groep in de EU
een beleid afdwingt dat tegen de belangen van de EU is gericht:
“Zelfs het instinct om zijn eigen belangen veilig te stellen, moet
Europa, dat verenigd is in de EU, ertoe aanzetten om samen te werken
met Rusland. Naar mijn mening (...) is de Europese Unie tijdelijk niet
opgewassen tegen de russofobe minderheid, die speculeert op het
principe van consensus, op het principe van solidariteit en min of
meer constructieve benaderingen van de ontwikkeling van de
betrekkingen met Rusland blokkeert."
Veel westerse mainstream media negeren het belangrijke gebeuren. Voor
degenen die wel commentaar geven, varieert de reactie tussen
roekeloosheid en hypocrisie. En natuurlijk willen de redacteuren, die
hebben geholpen de EU-Russische relatie te verbreken, nu de situatie
de-dramatiseren om hun eigen verantwoordelijkheid voor een gevaarlijke
escalatie te verminderen. Hiervoor wordt de realiteit op zijn kop
gezet - bijvoorbeeld in de "Frankfurter Allgemeine" wordt
onverantwoordelijke frivoliteit gecombineerd met verkeerde
beschuldigingen:
“Het was het Russische beleid dat de Europeanen dwong om streng te
zijn tegen Moskou. Het feit dat minister van Buitenlandse Zaken Lavrov
hier hard op reageert, is niet erg."
In de Russische media wordt gespeculeerd hoe de nieuwe niet-relatie
tussen Moskou en Brussel, of Moskou en Berlijn, nu zou kunnen
uitpakken. Rusland heeft inmiddels aangekondigd dat het zich
terugtrekt uit zijn medewerking aan het onderzoek naar MH-17 omdat in
deze zaak alleen Rusland wordt beschuldigd en elke verwijzing die niet
naar Rusland verwijst, wordt genegeerd. Maar dat zou slechts het begin
moeten zijn van de heroriëntatie van het Russische buitenlandse beleid.
Zowel Brussel als Moskou zal zich deze radiostilte natuurlijk niet
voor altijd kunnen veroorloven. De EU is nog steeds de grootste
handelspartner van Rusland, zij het met een neerwaartse trend. En hier
komt China om de hoek kijken: volgens het Duitse agentschap voor
buitenlandse handel GTAI is het groeiende aandeel van de Russische
buitenlandse handel nu twee keer zo hoog als dat van Duitsland met 22
procent.
Uiterlijk bij het geschil over de geplande EU-belasting op
klimaatbescherming vanaf 2021, die ook gevolgen zou hebben voor de
levering van Russische grondstoffen, zullen vroeg of laat beide
partijen aan dezelfde tafel moeten gaan zitten - omdat hun
langetermijnbelangen hen daartoe dwingen. Tenzij de EU te lang gewacht
heeft en de Russen voor altijd haar de rug toegekeerd hebben.
De EU, die niet eens weet hoe ze haar zogenaamde normen waarden moet
afdwingen in haar eigen confederatie van staten - zie Polen, Hongarije
en de *proest* "rechtsstaat" *proest* Spanje waar nog steeds
journalisten in het gevang zitten- zou er goed aan doen zich niet
tegenover Rusland voor te doen als de Grote Macht die het niet is.
