De verhoudingen tussen Rusland, China en Noord-Korea zijn nog nooit zo goed geweest.... vooral vanwege de wederzijdse belangen.
Het fundament op de verbeterde, inniger relatie tussen Rusland en
Noord-Korea werd gelegd met het driedaagse staatsbezoek op 25 - 27 juli van de Russische minister van Defensie Sergey Shoigu, vergezeld
van een militaire delegatie, aan Pyongyang - het allereerste bezoek op
hoog niveau vanuit Moskou in het post-Sovjettijdperk. Shoigu’s
ontmoeting met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un verhief wat zou
zijn doorgegaan als een vriendelijk gebaar van het Kremlin op de 70e
verjaardag van de wapenstilstand die leidde tot een stopzetting van de
vijandelijkheden in de Koreaanse oorlog naar een heel ander universum.
Op het meest voor de hand liggende niveau slaat de goede
verstandhouding tussen beide landen een gat in het ijzeren gordijn van
sancties dat de VS rond Noord-Korea hebben opgebouwd. Maar het bezoek
van Shoigu, dat samenviel met de Afrikatop in Sint-Petersburg onder
voorzitterschap van president Vladimir Poetin, moet worden gezien als
onderdeel van de Russische boodschap dat het land met een knal is
teruggekeerd in het middelpunt van de wereldpolitiek.
De kers op de taart bij bovengenoemd bezoek was een rondleiding door
het Noord-Koreaanse arsenaal aan raketten die kernkoppen kunnen dragen,
inclusief de nieuwste ballistische raketprestatie Hwasong-18, die Kim
persoonlijk op zich nam voor de Russische militaire delegatie.
Het Noord-Koreaanse persbureau vond het toen noemenswaardig dat Shoigu
een handgeschreven brief van Poetin aan Kim had overhandigd. Het
merkte op dat “zij met diepe emotie terugdachten aan de geschiedenis
van de diepgewortelde vriendschap tussen de twee landen, en tijdens
het gesprek hun beoordelingen en meningen uitwisselden over zaken van
wederzijds belang op het gebied van de nationale defensie en
veiligheid en over de regionale en internationale veiligheidsomgeving"
- en er een consensus over hebben bereikt.
“De ontmoeting tussen Kim Jong-un en Sergei Shoigu op een belangrijk
moment dient als een belangrijke gelegenheid voor het verder
ontwikkelen van de strategische en traditionele betrekkingen tussen
het land en Rusland, zoals vereist door de nieuwe eeuw, en voor het
verder diepgaand stimuleren van de strategische en tactische
samenwerking en samenwerking tussen de twee landen op het gebied van
nationale defensie en veiligheid om het hoofd te bieden aan de steeds
veranderende regionale en internationale veiligheidsomgeving.” Zoals
bekend was het recente bezoek van Kim Jong-un aan Poetin als gevolg
hiervan haast een vanzelfsprekendheid. Het accent bij de
Noord-Koreanen ligt onmiskenbaar op defensie- en veiligheidskwesties,
waarbij de aandacht wordt gevestigd op de onstabiele omgeving in het
Verre Oosten, en specifiek op "strategische en tactische bundeling van
krachten en samenwerking".
Li Hongzhong, vice-voorzitter van het Permanent Comité van het
Nationale Volkscongres van China, merkte recentelijk op dat Rusland en
China “dicht bij Noord-Korea staan” als reactie op het feit dat de
regering-Biden de verdieping van een trilaterale alliantie tussen
Washington Seoel en Tokio heeft versneld. Washington profiteert van de
politieke transitie in Zuid-Korea met de verkiezing van de pro-westerse
Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-Yeol vorig jaar in mei, die het
onafhankelijke buitenlandse beleid van zijn voorganger Moon Jae-In
richting Moskou en Peking omdraaide en de pogingen om tot een
ontspanning met Pyongyang te komen in de Gele Zee heeft gedumpt.
De Amerikaanse benadering van het Verre Oosten trekt een vergelijking
met zijn strategie in het Midden-Oosten, waar het Iranofobie
aanwakkerde en de ontwikkeling van elk regionaal veiligheidsproces
blokkeerde, wat hielp om de militaire aanwezigheid in de regio te
versterken en de massale wapenexport te bevorderen. Het belangrijkste
verschil ligt in de "kracht" van de strategie van Washington voor het
Verre Oosten, die er op gericht is China en Rusland in bedwang te
houden.
Het lijdt geen twijfel dat de VS de situatie in Azië verergeren door
Pyongyang te provoceren en de situatie op het Koreaanse schiereiland
te ondermijnen om het in een staat van opgeschorte bezieling te houden
die op elk moment opnieuw kan worden bekeken. De recente opeenvolgende
bezoeken in juli van twee Amerikaanse kernonderzeeërs aan de
Zuid-Koreaanse marinebases zijn hiervan een voorbeeld.
De afgelopen periode naderde de bevroren confrontatie tussen de twee
Korea’s voortdurend een escalatie als gevolg van de verdieping van de
militaire samenwerking tussen Washington en Seoul. Een beslissend
moment kwam in april toen Biden en Yoon de Verklaring van Washington
ondertekenden over het afschrikken van Noord-Korea, wat de oprichting
inhield van een adviesgroep voor kwesties op nucleair gebied en een
grotere frequentie van de verschijning van Amerikaanse strategische
wapens, evenals de bezoeken van kernonderzeeërs naar Zuid-Korea.
Daarnaast gebruiken de Amerikanen de NAVO(-lidstaten) door haar
aanwezigheid in de Indo-Pacifische regio – Australië, Japan, de
Republiek Korea en Nieuw-Zeeland, uit te breiden. De tijd dat de NAVO
een defensieve Noord-Atlantische organisatie was die vrede en
stabiliteit nastreefde, is al ver verleden tijd.
De verhouding tussen Noord-Korea en Japan is nu niet bepaald gestoeld
op een vriendschappelijke basis. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
oefende het imperiale Japan een groot deel van zijn invloed uit op
Korea, waarbij het de burgers uitbuitte en met ongekende wreedheid
regeerde.
Kim Song-ju, een jonge Koreaanse patriot, vocht tegen de keizerlijke
Japanse overheersing als onderdeel van een militante communistische
guerrillabende van verzetssoldaten. Na het verliezen van de (tweede
wereld)oorlog werd Japan gedwongen de controle over Korea op te geven;
vervolgens viel de zuidelijke helft onder Amerikaanse invloed en de
noordelijke helft onder Sovjet-invloed.
Terwijl Zuid-Korea vrije, "eerlijke" verkiezingen hield voor zijn
president, verwierpen de Sovjets democratische idealen en
installeerden in plaats daarvan Kim Song-ju (die zijn naam veranderde
in Kim Il-sung) als marionettenleider vanwege zijn Koreaanse afkomst
en zijn communistische ideologie. Als leider van Noord-Korea
ontwikkelde Kim Il-sung een persoonlijkheidscultus, creëerde een
goddelijke persoonlijkheid en verzon een mythe over zijn goddelijke
afkomst om zijn recht om te regeren te rechtvaardigen.
In deze geconstrueerde mythe beweerde Kim Il-sung de afstammeling te
zijn van de berg Paektu, een berg die een enorme spirituele betekenis
heeft voor de Koreanen en wordt beschouwd als de oorsprong van het
Koreaanse koninkrijk. Nadat hij het Noorden in 1948 tot Democratische
Volksrepubliek Korea had uitgeroepen viel Kim in juni 1950 Zuid-Korea
binnen in een poging het Koreaanse schiereiland te herenigen door
middel van militaire verovering. Na drie jaar van intense, bloedige
oorlog verdeelden de twee partijen Korea op de 38e breedtegraad,
waardoor een gedemilitariseerd niemandsland ontstond dat de twee
landen van elkaar scheidde.
Hoewel het conflict nu "op ijs ligt" duurt de Koreaanse oorlog
technisch gezien nog steeds voort, aangezien Noord- en Zuid-Korea nog
een formeel vredesverdrag moeten ondertekenen. Terwijl Zuid-Korea in
de jaren na de oorlog economisch, sociaal en cultureel tot bloei is
gekomen, is Noord-Korea weggekwijnd onder het despotische bewind van
de familie Kim, die militaire superioriteit boven het welzijn van zijn
eigen burgers bleef stellen. Deze fervente militaire traditie die Kim
Il-sung koesterde, werd doorgegeven aan zijn zoon, Kim Jong-il, en nu
aan zijn kleinzoon, Kim Jong-un, de huidige opperste leider van Noord-Korea.
Tientallen jaren van autocratisch bewind door de dictators van de Kim-dynastie
hebben Noord-Korea gevormd tot de staat die het nu is: een gesloten,
hypergemilitariseerde staat die wordt geplaagd door endemische armoede,
ernstige repressie en extreme censuur.
Er is echter een periode van ontspanning geweest tussen de VS en Noord-Korea.
De regering-Clinton had in 1994 een overeenkomst gesloten waarvan in
het Westen ten onrechte wordt gezegd dat Noord-Korea het heeft
gebroken. Noord-Korea had een nucleair programma dat destijds
plutonium creëerde. Zodra ze deze (Clinton-)overeenkomst zijn
aangegaan, bevroren ze dat programma voor 12 jaar, en deden ze andere
concessies die nooit werden gerapporteerd. In ruil voor de
overeenkomst stemden de VS ermee in om het land 500.000 ton stookolie
per jaar te leveren in ruil voor het sluiten van hun kernreactor, en
de VS stemden er ook mee in om hen te helpen twee lichtwaterreactoren
voor hen aan te schaffen, gebouwd door een internationaal consortium,
omdat deze veiliger zouden zijn wat de nucleaire proliferatie betreft.
Die overeenkomst bleef een aantal jaren gelden, maar het belangrijkste
was dat beide partijen overeenkwamen hun vijandige beleid ten opzichte
van elkaar te laten vallen en elkaar niet langer als vijandige naties
te behandelen.
Men dacht destijds dat dit een zo snel mogelijke stap voorwaarts naar
volledige politieke en economische normalisatie mogelijk zou maken.
Had Amerika kunnen bewijzen een goede invloed op Noord-Korea te hebben?
Als deze overeenkomst – ondertekend in oktober 1994 – door de
Amerikanen gerespecteerd zou blijven worden, had dit dan ook de
geleidelijke economische en maatschappelijke bevrijding van Noord-Korea
kunnen faciliteren? We zullen het nooit weten.
In november 1994 namen de Republikeinen voor het eerst sinds de jaren
veertig de controle over het Huis van Afgevaardigden en de Senaat over
(onder leiding van Newt Gingrich) en het eerste wat de Republikeinen
deden was beginnen met het aanvallen en ondermijnen van de
overeenkomst. Binnen een paar jaar liepen de olieleveranties
vertragingen op en hadden de Noord-Koreanen het gevoel dat er geen
beweging was in de richting van het beëindigen van het vijandige
beleid. Ze begonnen luidkeels te klagen bij alle Amerikaanse
vertegenwoordigers die ze tegenkwamen, dat de VS zich niet aan de
afspraken hielden. Ze waren van mening dat de VS de overeenkomst
hadden geschonden. Maar uit de overeenkomst van 1994 kwam een nieuwe
reeks onderhandelingen over hun raketten voort, en tegen het einde van
de ambtsperiode van de regering-Clinton waren ze heel dicht bij een
overeenkomst op grond waarvan Noord-Korea de productie en het testen
van alle raketten zou hebben stopgezet. Dit wil niet zeggen dat de
handen van de regering-Clinton helemaal schoon waren bij het
buitenlands beleid (ze bombardeerden bijvoorbeeld een farmaceutische
fabriek in Soedan en verergerden het conflict met hun interventie in
Kosovo), maar wat de kwestie Noord-Korea betreft, moet er waar nodig
eer worden gegeven - en dat is niet aan velen te danken.
Toen Bush begin 2001 aan de macht kwam, waren de neo-conservatieven,
onder leiding van Rumsfeld en Wolfowitz enz., doodsbang voor
onderhandelingen met Noord-Korea. Ze deden er alles aan om de geboekte
vooruitgang te ondermijnen, en in 2002 haalden ze oude informatie
boven water waaruit bleek dat Noord-Korea apparatuur had gekocht om
uranium te verrijken, wat had kunnen leiden tot een andere manier om
de bom te ontwikkelen. De regering-Bush stuurde een ambtenaar van het
ministerie van Buitenlandse Zaken naar Noord-Korea om hen te vertellen
dat hun overeenkomst voorbij was omdat ze deze uraniumfaciliteit aan
het bouwen waren, wat niet waar bleek te zijn. Noord-Korea had ontkend
dat zij deze uraniumfaciliteit aan het bouwen waren, ondanks het feit
dat zij daartoe het recht hadden op grond van de bestaande
overeenkomsten. Ze zeiden dat ze bereid waren over de kwestie te
praten, maar onder de regering-Bush weigerden de VS met hen te praten.
Bush verscheurde de overeenkomst en plaatste Noord-Korea op de lijst
van de As van het Kwaad. In reactie hierop zei Noord-Korea dat
aangezien er geen overeenkomst was, het land door zou gaan met een
nucleair programma; en in 2006 hadden ze hun eerste atoombom laten
ontploffen. Dit einde is waar de verhalen in de westerse mainstream
media over het land lijken te beginnen.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de huidige verdubbeling door
Washington van de aanwezigheid rond de Korea's een scherpe reactie van
Pyongyang heeft uitgelokt en er ontstaat een vicieuze cirkel door het
ontbreken van enige interesse aan Amerikaanse zijde om opnieuw met
Pyongyang in zee te gaan. In feite escaleren de Amerikanen de situatie
dus onder het voorwendsel Zuid-Korea te steunen.
Simpel gezegd creëert dit synergie voor het vermogen van de VS om de
Chinees-Russische as in de regio Azië-Pacific tegen te gaan. De krant
Izvestia berichtte ruim een maand geleden onder verwijzing naar
bronnen van het ministerie van Defensie in Moskou dat een versterking
van de inzet in het Verre Oosten wordt overwogen en dat dit onder meer
de basis zou kunnen omvatten van de strategische raketdragers Tu-160
“White Swan” in de Amoer-regio – een multi-mode supersonische
strategische bommenwerper met variabele vleugelgeometrie, ontworpen om
in het diepe achterland in te slaan bij snelheden tot 2000 km/u. Maar
in de ogen van de Amerikanen gewoon een defensief wapen, natuurlijk.
De militaire expert Yuri Lyamin zei tegen Izvestia: “Speciale aandacht
moet worden besteed aan Japan, waarmee wij [Rusland] nog steeds
territoriale geschillen hebben over de Zuidelijke Koerillen. Onlangs
heeft dit land [Japan] zijn militaire uitgaven verhoogd en is het ook
van plan schokwapensystemen te ontwikkelen. Daarom is het noodzakelijk
om onze afschrikkingskrachten te versterken om de dreiging vanuit deze
richting te neutraliseren.” Inderdaad, de Koude Oorlog met de
nucleaire dreiging is weer terug van weggeweest.
Noord-Korea haalt regelmatig de krantenkoppen met zijn assertieve
ontwikkelingsprogramma voor kernwapens. Experts over de hele wereld
luiden de noodklok en stellen dat de ontwikkeling van kernwapens door
Noord-Korea een aanzienlijk mondiaal risico vormt. Maar hoe ernstig is
de Noord-Koreaanse dreiging? Op dit moment beschikt Noord-Korea niet
alleen over kernkoppen, maar ook over intercontinentale ballistische
raketten (ICBM's) die deze met een druk op de knop vrijwel overal ter
wereld kunnen lanceren. Hoewel Kim misschien niet de meest rationele
leider is, begrijpt hij duidelijk het principe van wederzijds
verzekerde vernietiging: op het moment dat hij een ICBM met een
nucleaire lading lanceert, zullen andere landen zeker hun eigen
kernwapens inzetten, waardoor Kim en Noord-Korea worden vernietigd.
Hoewel het niet in het beste belang van Kim Jong-un zou zijn om zijn
kernwapens te gebruiken, is het voor de Noord-Koreaanse agenda wel
substantieel voordelig om deze te produceren. De ontwikkeling van
kernwapens heeft andere landen gedwongen kennis te nemen van Noord-Korea,
terwijl het land tijdens de onderhandelingen ook waardevolle
onderhandelingstroeven heeft gekregen. Het bezit van die kernwapens is
de Amerikanen natuurlijk een doorn in het oog - en Kim weet dat juist
vanwege zijn kernwapenprogramma de Yanks nog niet op zijn stoep staan
(en dat is een kwestie van tijd, gezien de ontwikkelingen aan de
westgrens van Rusland.
Niet alleen Rusland, ook China is bereid om de "strategische
uitwisselingen" met Noord-Korea te intensiveren, de samenwerking
tussen bedrijven te stimuleren en banden te ontwikkelen om bij te
dragen aan regionale vrede en stabiliteit, schreef de Chinese
president Xi Jinping in een felicitatieboodschap aan de
Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. ter gelegenheid van de 75e
verjaardag van de Dag van de Stichting van de Republiek. “In de nieuwe
omgeving is de Chinese kant bereid de strategische uitwisselingen met
de Noord-Koreaanse kant te intensiveren, de economische samenwerking
uit te breiden en de betrekkingen tussen China en Noord-Korea te
ontwikkelen volgens de dictaten van de tijd, om zo het beste voor de
mensen van de twee landen in de regio te brengen en grote bijdragen te
leveren aan de regionale vrede, stabiliteit, ontwikkeling en welvaart”,
citeerde de Noord-Koreaanse staatsradio Voice of Korea de boodschap
van de Chinese leider.
Xi Jinping herinnerde zich ook zijn herhaalde ontmoetingen met Kim
Jong-un en de nauwe communicatie tussen hen. Hij wees er ook op dat
China's constante en standvastige houding is om "de traditionele
betrekkingen van vriendschap en samenwerking te ontwikkelen, ondanks
de veranderende internationale en regionale situaties."
Nadat Kim Jung-un de Russische president Poetin had bezocht (en
laatstgenoemde wapens zal krijgen geleverd) waarschuwde de
Zuid-Koreaanse president Yoon Suk Yeol al meteen dat zijn land en zijn
bondgenoten “niet werkeloos zullen toekijken” als Noord-Korea
Russische hulp krijgt om zijn massavernietigingswapens te versterken –
slechts enkele dagen nadat de leiders van de twee kernwapenlanden een
bijeenkomst hadden gehouden. Hij voegde eraan toe dat als Noord-Korea
“de informatie en technologie verwerft die nodig zijn om zijn
capaciteiten (de Amerikanen schieten dan meteen in hun modus van
massavernietigingswapens) te vergroten in ruil voor het steunen van
Rusland met conventionele wapens, de deal een directe provocatie zal
zijn, die de vrede en veiligheid van de Republiek Korea zal bedreigen,
voegde de Zuidkoreaanse president eraan toe.
De geopolitiek van het Verre Oosten gaat niet alleen over bewapening,
maar heeft uiteraard ook andere dimensies. De commerciële waarde van
de Arctische scheepvaartroute staat in de schijnwerpers, “een
belangrijk gebied waar China en Rusland potentieel hebben en de
samenwerking zouden moeten versterken”, schreef de Global Times
recentelijk.
Rusland testte een maand geleden de Arctische scheepvaartroute met een
lading ruwe olie voor China, die aankwam in Rizhao in de Oost-Chinese
provincie Shandong. Deze route zou de maritieme afstand tussen Europa
en Noordoost-Azië met bijna een derde kunnen verkleinen, vergeleken
met de Suez-route, die momenteel wordt gebruikt voor het grootste deel
van de Russische olie-export naar China en India.
Zonder twijfel wakkert de klimaatverandering de belangstelling voor de
scheepvaart in het Noordpoolgebied aan. Maar dit zet ook een nieuwe
fase in van de mondiale machtsconcurrentie, waarbij zowel politieke
als economische belangen betrokken zijn bij de handel tussen Azië en
Europa. De strategische betekenis is groot, aangezien de noordelijke
route niet onder Amerikaanse controle staat, in tegenstelling tot de
Straat van Malakka. Nogmaals de Global Times: “Vanuit geopolitiek
perspectief zijn vroege planning en voorzorgsmaatregelen met
betrekking tot de diversificatie van scheepvaartroutes van cruciaal
belang voor de economische en handelsveiligheid van China. Daarom moet
China samenwerken met Rusland bij de ontwikkeling van nieuwe
scheepvaartroutes in het Noordpoolgebied voor hun strategische
belangen op de lange termijn.”
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]