De lang verwachte overwinning van Rusland in de slag om Avdiivka en de
nederlaag van het Oekraïense leger vergroten de geloofwaardigheid van
Rusland als leverancier van veiligheid voor de Centraal-Aziatische
regio. Voor de erudiete Centraal-Aziatische geest gaat het punt niet
verloren dat Rusland in zijn eentje de NAVO op een achterstand heeft
gezet. Ondertussen werkt het Westen toe naar een Derde Wereldoorlog.
Toen Rusland in het voorjaar van 2022 zijn eerste tegenslagen kreeg in
de oorlog tegen Oekraïne, heerste hoogmoed in de salons van het
westerse buitenlandse beleid. Regeringen beloofden onvoorwaardelijke
steun aan Oekraïne, "hoe lang het ook zou duren om te winnen". Sommige
heethoofden riepen het Westen zelfs op om regimeverandering in Rusland
tot officieel doel te verklaren.
Twee jaar later is de hoogmoed omgeslagen in een depressie. Rusland
heeft de overhand gekregen in de oorlog. Op 17 februari veroverden
Russische troepen de stad Avdiivka, ten noorden van Donetsk. De
westerse militaire voorraden voor Oekraïne zijn opgedroogd. Het
militaire hulppakket van de regering-Biden blijft hangen in het
Congres – hoewel de droogte in de Amerikaanse steun afgelopen herfst
begon.
Ook de Europese munitievoorraden blijven onder de doelstelling. Voor
het jaar tot en met maart had de EU een miljoen granaten beloofd, maar
zal slechts de helft daarvan leveren. Rheinmetall, de Duitse
defensieaannemer, zei dat het zijn productie dit jaar met 10 procent
zal verhogen (wat erop wijst dat het Westen rekening houdt met een nog
jaren durende strijd), maar de grote impuls zal pas in 2025 komen als
een nieuwe fabriek in gebruik wordt genomen. Op de korte termijn zal
de situatie van Oekraïne aan de frontlinie waarschijnlijk
verslechteren.
De EU zou munitie op de wereldmarkt kunnen kopen, maar Emmanuel Macron
blokkeert dit omdat dit de Europese defensiebedrijven zou schaden.
Duitsland zou Taurus-kruisraketten kunnen sturen die tot diep in
Rusland kunnen reiken, maar Olaf Scholz, de Duitse bondskanselier,
vreest dat deze raketten een escalatie kunnen veroorzaken. Daarin
heeft hij gelijk, en de opmerking van Stoltenberg dat de NAVO het
prima vindt als Oekraïne westerse wapens mag gebruiken in Rusland kan
gezien worden als een openlijke oorlogsverklaring.
We hebben het hier over de grootste provocatie van de NAVO
aan Rusland nu het conflict in Oekraïne
al twee jaar duurt. De NAVO heeft
Oekraïne dus toegestaan "Rusland aan te
vallen" met "dodelijke" F-16
straaljagers. NAVO-chef Jens Stoltenberg
zei dat zodra Kiev F-16's ontvangt, het
de vrijheid zal hebben om ze zelfs
buiten zijn grenzen te gebruiken.
Oekraïne eist al lang de F-16 als een
manier om de Russische superioriteit in
de lucht te bestrijden.
Experts zeggen dat het ontwerp van de
F-16 zodanig is dat deze problemen zou
kunnen ondervinden bij het opereren
vanaf Oekraïense start- en landingsbanen.
Dit heeft tot speculatie geleid dat ze
in plaats daarvan vanuit Polen, Roemenië
of de Baltische staten zouden kunnen
vliegen. Rusland heeft gewaarschuwd dat
een dergelijke inzet een escalatie van
het conflict zou betekenen. Nederland
als leverancier van F-16's zou dan voor
de Russen een legitiem doelwit kunnen
vormen.
Breaking: NATO has given Ukraine permission to strike targets inside of Russia with soon to be delivered F-16 jets says NATO chief in an interview today.
Reminder: Putin warned that if US made F-16 jets strike Russia Ukraine may no longer be the only target.
De lang verwachte overwinning van Rusland in de slag om Avdiivka en de
nederlaag van het Oekraïense leger vergroten de geloofwaardigheid van
Rusland als leverancier van veiligheid voor de Centraal-Aziatische
regio. Voor de erudiete Centraal-Aziatische geest gaat het punt niet
verloren dat Rusland in zijn eentje de NAVO op een achterstand heeft
gezet.
Dit wordt een beslissend moment, omdat het een aanvulling vormt op het
comfortniveau dat voortkomt uit de nieuwe normaliteit in Afghanistan,
dankzij de effectieve diplomatieke betrokkenheid van Rusland bij de
Taliban. De diplomatieke erkenning van de Taliban-regering in
Afghanistan op 31 januari 2024 door China moet worden gecombineerd met
twee andere vèrreikende regionale beleidsstappen van Peking in het
tijdperk na de Koude Oorlog – de Shanghai Five in 1996 – later
omgedoopt tot Shanghai Cooperation Organization (SCO) in 2001 – en het
Belt and Road Initiative (BRI) aangekondigd door president Xi Jinping
in 2013.
Er ontstaat een regionale veiligheidsarchitectuur waarbij de
bovengenoemde drie pijlers elkaar versterken, aanvullen en uitwisselen
in een creatief antwoord op de snel veranderende internationale
omgeving. Als de SCO de terugkeer van China naar Centraal-Azië na
bijna een eeuw markeerde en de BRI een enorme strategische diepte
creëert voor de mondiale opkomst van China, heeft de stap richting
Afghanistan geopolitieke kenmerken in relatie tot de Aziatische Eeuw.
Op het meest voor de hand liggende niveau is Peking de Amerikaanse
heimelijke pogingen van de afgelopen maanden - om terug te keren naar
Afghanistan na de vernederende militaire nederlaag en het vertrek in
2021- te slim af. De regering-Biden heeft in het publieke domein een
document met terugwerkende kracht geproduceerd met de titel
Integrated Country Strategy voor Afghanistan (pdf
hier) op dezelfde dag dat Xi Jinping op 30 januari de
geloofsbrieven ontving van de Taliban-ambassadeur in de Grote Hal van
het Volk in Peking.
Het document bevatte de volgende kernelementen:
- "Roofzuchtige machten als Iran, China en Rusland streven naar
strategisch en economisch voordeel (in Afghanistan) of willen op zijn
minst de VS in een nadelige positie brengen"
- "Zelfs als – en zolang – de Verenigde Staten de Taliban niet
erkennen als de legitieme regering van Afghanistan, moeten we
functionele relaties opbouwen die onze (Amerikaanse) doelstellingen
vervullen”
- “Met Afghanen uit de diaspora ontmoedigen we steun voor een nieuw
gewapend conflict via proxy’s van verzetsgroepen in Afghanistan – meer
geweld of regimeverandering is niet de oplossing voor de Taliban”
- "We moeten tegelijkertijd ongekende hoeveelheden humanitaire hulp in
het land pompen, de Taliban overtuigen om internationale economische
normen over te nemen en onvermoeibaar pleiten voor onderwijs”
- “Met de Taliban pleiten wij voor consulaire toegang...”
Het document is een beschamende terugtrekking uit de donderende
Amerikaanse retoriek dat Washington, tenzij de Taliban aan zijn
voorwaarden zou voldoen, de regering in Kaboel zou verbannen en haar
bankrekeningen zou bevriezen. Blijkbaar houdt de regering-Biden niet
langer vast aan haar eisen en klopt ze op de poorten van Kaboel met
het verzoek om binnen te mogen komen.
Interessant is dat het document, terwijl het nota neemt van de
mensenrechtensituatie in Afghanistan en de afwezigheid van een brede
regering in Kaboel, erkent dat regimeverandering niet langer een optie
is. Het roept de Afghanen in de diaspora (die zich grotendeels in het
Westen bevinden) op om zich te verzoenen met de regering in Kaboel, en
streeft naar consulaire aanwezigheid voor de VS in Afghanistan.
Invloed van Rusland in Centraal-Azië
Nog een andere vicieuze cirkel van westerse propaganda is aan het
verdwijnen – gebaseerd op de valse veronderstellingen dat de invloed
van Rusland in Centraal-Azië aan het “afnemen” is (Wilson
Center); dat de Centraal-Aziatische staten “uit de
schaduw van Rusland tevoorschijn komen en hun onafhankelijkheid doen
gelden op manieren die sinds de ineenstorting van het communisme in
1991 niet meer zijn voorgekomen” (Financial
Times) of dat in de nasleep van de oorlog in Oekraïne
de Centraal-Aziatische leiders “nu wel eens zouden kunnen overwegen
hoe lang Poetin in Rusland aan de macht zal kunnen blijven” (Radio
Free Europe / Radio Liberty).
In werkelijkheid registreerden de economische prestaties van de regio
in 2023 een indrukwekkende bnp-groei van 4,8%. En Rusland heeft
bijgedragen aan dit succesverhaal. Eén bijna banale reden voor de
collectieve verkeerde inschatting van het Westen is een veel
vóórkomende statistische waanvoorstelling. Westerse politici hebben
elkaar (en ons) verteld dat de Russische economie klein is, ongeveer
zo groot als die van Spanje. Dit is waar in dollartermen - maar het is
ook zinloos, omdat Rusland is afgesneden van de dollarmarkten. Als we
de Russische economie meten in termen van koopkrachtpariteit (PPP),
waarbij de prijzen van verschillende economieën worden vergeleken,
zien we een heel ander beeld, waarin Rusland groter is dan Duitsland,
en China groter dan de VS.
Centraal Azië
De oorlog in Oekraïne leidde tot het verbannen van westerse bedrijven
van de Russische markt, wat nieuwe kansen creëerde voor regionale
staten. Tegelijkertijd waren de omstandigheden onder de sancties
aanleiding voor Russische bedrijven, kapitaal en Russische burgers om
hun bedrijven naar de Centraal-Aziatische regio te verplaatsen.
Centraal-Aziatische ondernemers hebben de lucratieve mogelijkheden om
westerse goederen en technologie voor de Russische markt te
bemachtigen niet gemist. Ze dansen op een strak koord door de naleving
van de westerse sancties te garanderen, terwijl ze tegelijkertijd hun
onderlinge afhankelijkheid en integratie met de Russische markten
koesteren. Het herstel van de Russische economie en de groei van 3,6%
vorig jaar creëerden zakelijke kansen voor Centraal-Aziatische landen.
Het beleid van Moskou is gericht op een 'renaissance' in de
betrekkingen van de regio met Rusland. Het nieuwe denken in Moskou
betekende dat Poetin een praktische rol op zich nam om de contacten
met de Centraal-Aziatische leiders op persoonlijk niveau hoog te
houden, waarbij hij gebruik maakte van alle beschikbare vormen van
interactie, zowel bilateraal als regionaal. De Russische aanpak gaf de
regionale staten de ruimte om een 'neutrale' houding ten opzichte
van de oorlog in te nemen.
Een begripsprobleem voor buitenstaanders is heel vaak dat de
Centraal-Aziatische opvattingen zelden openlijk zijn, en dat ze onder
specifieke omstandigheden (zoals de oorlog in Oekraïne) moeten worden
onderscheiden in termen van voorkeuren. De politieke boodschap van de
parade van 9 mei in Moskou vorig jaar, toen alle Centraal-Aziatische
presidenten zich bij Poetin voegden tijdens de ceremonies op het Rode
Plein, was dan ook een groot gebaar van steun voor Rusland – en voor
Poetin persoonlijk.
Gedurende 2023 waren de Centraal-Aziatische staten het doelwit van een
ongekende diplomatieke inspanning van het Westen om de sancties tegen
Rusland te handhaven. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken
Antony Blinken en de Franse president Emmanuel Macron bezochten de
regio. Twee historische topconferenties in het ‘C5+1’-formaat werden
respectievelijk georganiseerd door president Joe Biden en de Duitse
bondskanselier Olaf Scholz in Washington en Berlijn.
Maar de westerse gesprekspartners weigerden het teken aan de wand te
zien. Blinkens Kazachse tegenhanger vertelde hem dat Astana 'geen
bedreigingen of risico's voelt vanuit de Russische Federatie.' In de
gezamenlijke verklaringen die na de twee 'C5+1'-toppen werden
uitgegeven, werd Oekraïne niet eens genoemd!
Poetins nieuwe manier van denken zet het grote spel op een laag pitje
en geeft in plaats daarvan prioriteit aan de aanwas van inhoud in de
betrekkingen van Rusland met de Centraal-Aziatische staten, vooral op
economisch en humanitair gebied. Deze aanpak heeft het 'Big Brother'-syndroom
tastbaar doen verdwijnen. Poetins ontmoetingen met zijn collega's uit
Tadzjikistan, Oezbekistan en Kazachstan in Kazan op woensdag vonden
plaats in een voelbaar ontspannen sfeer (
hier,
hier en
hier) .
Interessant genoeg wenste Emomali Rahmon, de Tadzjiekse president,
niet alleen Poetin succes “in alles wat je doet”, maar roemde hij ook
zijn “stalen zenuwen”. Kassym-Jomart Tokajev, de Kazachse president,
onderstreepte op betekenisvolle wijze dat “Rusland onder uw (Poetins)
vooraanstaande leiderschap opmerkelijke, indrukwekkende successen
heeft geboekt. In feite geven uw uitspraken en acties vorm aan de
mondiale agenda.” De opmerking van Tokajev is bijzonder opmerkelijk,
omdat westerse analisten hem hadden gezien als een potentiële muiter
in de steppen tegen Poetin!
Maar uiteindelijk is de Russische veiligheidsrelatie met de
Centraal-Aziatische regio de afgelopen jaren veranderd doordat de
gecoördineerde pogingen van Moskou om banden met de Taliban te smeden,
de laatste tijd steeds meer terrein winnen. Ze hielpen de perceptie
van de dreiging met betrekking tot Afghanistan in de
Centraal-Aziatische regio te verminderen.
De Tailban
Terwijl het traditionele patroon bij het aanpakken van de
dreigingspercepties bestond uit het gebruik maken van militaire
middelen en het afzonderen van de regio van Afghanistan, schakelde de
Russische diplomatie over op een radicaal andere aanpak door
constructief samen te werken met de Taliban (hoewel de Taliban nog
steeds een verboden organisatie is onder de Russische wet) en streefde
men ernaar om laatstgenoemde een stakeholder te maken bij het opbouwen
van samenwerkingsbanden binnen een matrix van wederzijdse belangen.
Het heeft zijn vruchten afgeworpen.
Moskou schat dat het Taliban-bewind de Afghaanse situatie aanzienlijk
heeft gestabiliseerd en dat het in Russisch belang is om de regering
van Kaboel te helpen de extremistische elementen in het land effectief
te bestrijden (met name Islamitische Staat, waarvan bekend is dat het
een erfenis is van de Amerikaanse bezetting van Afghanistan). Rusland
wendde zijn invloed aan bij de Centraal-Aziatische staten om ervoor te
zorgen dat door het Westen gesteunde anti-Taliban-verzetstroepen geen
toevluchtsoorden kregen.
Het strategische doel is uiteraard dat de westerse
inlichtingendiensten niet in staat zullen zijn vrijlopende Afghaanse
elementen te manipuleren om de Centraal-Aziatische regio of de
Kaukasus opnieuw te destabiliseren.
De Taliban stonden zeer ontvankelijk voor de Russische toenaderingen
gericht op het versterken van de Afghaanse staat. Onlangs gingen de
Taliban zelfs zo ver dat ze een door de VN gesponsorde conferentie
over Afghanistan op 18 en 19 februari in Qatar boycotten, wat in
werkelijkheid een verraderlijke poging van de VS was om de Taliban
opnieuw te betrekken onder het voorwendsel van het bevorderen van
‘intra- Afghaanse dialoog” (wat in wezen de terugkeer betekende van de
Afghaanse bondgenoten van het Westen die in ballingschap leefden in
Europa en Amerika.)
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de Taliban het westerse spelplan
hebben doorstaan om hun inlichtingennetwerk in Afghanistan weer op
te bouwen en dit hebben tegengegaan door voorwaarden te stellen aan
hun deelname aan de Doha-conferentie, waaronder de voorwaarde dat zij
de enige vertegenwoordiger van Afghanistan op de bijeenkomst zouden
zijn. De Taliban waren ook tegen de benoeming van een speciale
VN-gezant voor Afghanistan, wiens voornaamste taak het zou zijn om de
“intra-Afghaanse dialoog” te bevorderen. De ontwikelingen op dit vlak
komen naast de Taliban, ook Iran, India en Rusland ten goede, waarvan
de Noord-Zuid Transport Corridor (NSTC) door Iran nu de levensader zal
worden voor het Afghaanse volk en hun door oorlog verscheurde economie.
De feitelijke sancties van het Nieuwe Koude Oorlog-blok tegen Rusland
als reactie op zijn speciale operatie (die het begon om de integriteit
van zijn rode lijnen voor de nationale veiligheid in Oekraïne te
verdedigen nadat de NAVO die daar had overschreden) maakten de NSTC
tot een levensvatbare internationale logistieke corridor van Moskou.
Dit blies op zijn beurt leven in dat voorheen stervende project en
versnelde vervolgens de grote strategische convergentie tussen de
belangrijkste Russische, Iraanse en Indiase deelnemers.
De Verenigde Staten zullen onophoudelijk proberen spanningen tussen
Pakistan en de Taliban op te porren, wat door de VS zouden kunnen
worden uitgebuit voor verdeel-en-heersdoeleinden, net zoals die tussen
Iran en de Taliban hadden kunnen worden uitgebuit als die twee hun
onderlinge problemen niet hadden opgelost, maar er werd tenminste
tastbare vooruitgang geboekt bij het beheersen van de spanningen
tussen Pakistan en de Taliban, één van deze mogelijke Euraziatische
breuklijnen. Het is nu minder waarschijnlijk dat de Taliban uit
wanhoop onder de heerschappij van de VS zullen vallen, terwijl de door
de VS aangewende invloed van Pakistan op die groep nu minder
invloedrijk is dan voorheen als gevolg van de drukverlichting die door
Iran wordt geboden.
Rusland en China zijn zich bewust van de Amerikaanse pogingen om terug
te keren naar Centraal-Azië en het grote spel opnieuw op te starten en
de twee grootmachten zijn vastbesloten om twee stappen voorop te
blijven in hun samenwerking met de Taliban-regering. Het is zeker zo
dat de diplomatieke erkenning door China van de Taliban-regering in
coördinatie met Rusland verloopt. Op dezelfde dag dat Xi Jinping de
brief met de geloofsbrieven van de Taliban-ambassadeur ontving,
bezochten de speciale gezanten van Rusland en China Kaboel en namen
deel aan een bijeenkomst onder de noemer Regionaal
Samenwerkingsinitiatief, bijeengeroepen door de Taliban-regering
en bijgewoond door diplomaten uit Rusland, China, Iran, Pakistan,
India, Oezbekistan, Turkmenistan, Kazachstan, Turkije en Indonesië.
Waarnemend minister van Buitenlandse Zaken van de Taliban, Amir Khan
Muttaqi, sprak de bijeenkomst toe.
Toch kan het Chinese besluit om de Taliban-regering te erkennen niet
door het prisma van het grote spel worden gezien. Op economisch gebied
is China al een grote belanghebbende in Afghanistan en zijn eigen
vermogen groeit. Op dezelfde manier is Kaboel een enthousiaste
voorstander van de Belt and Road en mogelijk is Afghanistan voor China
een nieuwe toegangspoort tot de Golfregio en daarbuiten. China plant
een directe wegverbinding die Xinjiang via de Wakhan Corridor met
Afghanistan verbindt.
Eindelijk beginnen ook de bouwwerkzaamheden aan de ontbrekende schakel
in de
spoorlijn China-Kirgizië-Oezbekistan:
een nieuw strategisch logistiek netwerk in Eurazië langs de Belt and
Road-route dat Afghanistan kan verbinden met zowel China als de
Europese markt. De geopolitieke betekenis van de normalisatie tussen
China en Afghanistan moet in mondiale termen worden gemeten in de
hedendaagse wereldsituatie. Een vriendelijke regering in Kaboel geeft
China enorme strategische diepgang om de vijandige acties van de VS in
Azië-Pacific terug te dringen.
Het komt erop neer dat China formele banden aan het aangaan is met een
militante islamistische beweging die ooit Osama bin Laden onderdak
bood en dat gebeurt in een tijd waarin de VS de verzetsbewegingen in
het islamitische Midden-Oosten demoniseert en een venijnig saaie
campagne tegen hen heeft ontketend in Syrië, Irak en Jemen. Uiteraard
zullen de verzetsbewegingen in het islamitische Midden-Oosten
inspiratie putten uit het voorbeeld van China.
Zonder twijfel hebben China en Rusland nu getoond dat het tijdperk van
het imperialisme voor altijd begraven is en de voormalige koloniale
machten zouden moeten beseffen dat hun twijfelachtige methoden van
“verdeel en heers” niet langer werken.
Tenslotte
De eerste en belangrijkste stap die het Westen nu moet zetten, is het
idee van een totale Oekraïense overwinning achter zich te laten en
gaan nadenken over hoe nu verder. Poetin had al toenadering gezocht
tot het Westen, maar de drijvende krachten achter de proxy-oorlog in
Oekraïne hebben dat compleet genegeerd: het gaat immers juist goed met
de (Amerikaanse) wapenindustrie, wat maken die paar honderdduizend
doden in het ver van de VS verwijderde slagveld
slachtveld als gevolg van de oorlog nu uit?
Westerse leiders kunnen geen onvoorwaardelijke verplichtingen nakomen
die verder gaan dan hun ambtsperiode. We zien dit in de VS, waar Joe
Biden zijn beloften niet kan waarmaken. In ons land zien we minister
Bruins-Slot verklaren dat op het punt van Oekraïne de demissionaire
regering zich niet demissionair acht - een kwestie van selectief
shoppen in de Nederlandse wetwinkel. Het afsluiten van een "contract"
voor tien jaar laat zien dat ook hier het - demissionare - kabinet
Rutte (IV) zich weinig gelegen laat aan het opvolgen van (rechts)regels,
waarbij men van de burgers verwacht dat die zich netjes aan die regels
houdt.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]