Ursula von der Leyen blijft de favoriete om de Europese Commissie in de volgende zittingsperiode te leiden. Ondanks de opwinding die wordt gegenereerd door een mogelijke benoeming van Mario Draghi aan het hoofd van één van de Europese instellingen, ondanks de namen die circuleren als plan B, heeft de aftredende EC-voorzitster en kandidate van de Europese Volkspartij meer kansen dan alle anderen. Het gebrek aan enthousiasme voor haar benoeming als Spitzenkandidat op het EVP-congres in Boekarest verzwakte haar positie.
"PieperGate" – het schandaal over haar besluit om om persoonlijke en
politieke redenen de benoeming van europarlementariër Markus Pieper
tot EU-gezant voor het MKB af te dwingen – ondermijnde haar ook.
“PieperGate” leidde tot een ongekend conflict binnen de Europese
Commissie na het besluit van voorzitster Ursula von der Leyen om de
benoeming van haar landgenoot Markus Pieper als EU-gezant voor kleine
en middelgrote ondernemingen te bevestigen, ondanks bezwaren van vier
van haar commissarissen. Erger nog: Von der Leyen delegeerde aan een
andere commissaris, de Oostenrijkse EVP-politicus Johannes Hahn,
belast met de administratie, de taak om te proberen het schandaal te
verdoezelen, vóór een mogelijk gênante stemming in het Europees
nepparlement.
Pieper, lid van het Europees nepparlement van de CDU-partij van Von
der Leyen, werd in eerste instantie gekozen voor de post, ondanks dat
hij door interne en externe beoordelaars werd gezien als de slechtste
kandidaat van de drie genomineerden. Het voorstel werd formeel
ingediend door Hahn, in overleg met (opdracht van) Ursula von der
Leyen. Maar de verantwoordelijke commissaris, de geraadpleegde
Fransman Thierry Breton, raadde een andere kandidaat aan, die volgens
interne en externe evaluaties beter was. Nadat het Europees
nepparlement zich had uitgesproken tegen Pieper's benoeming (wat door
Von der Leyen genegeerd werd) en Transparency International adviseerde
tégen te stemmen (wat ook door Von der Leyen werd genegeerd), werd aan
het eind van dit liedje de hete aardappel doorgespeeld naar Pieper
zelf - en hij hield vervolgens de eer aan zichzelf en deed afstand van
zijn beoogde post als gezant.
Het 'ontslag' van Pieper is een opluchting voor Von der Leyen. Maar
het kan van korte duur zijn omdat de huidige en komende episode haar
manier van regeren onthult. De Europese Commissie is een open
inrichting die de belangen van de daarin zittende personen dient, en
niet het algemeen belang. Laatste voorbeeld: zeven ambtenaren van de
Europese Commissie werden door Von der Leyen naar het
EVP-hoofdkwartier gebracht voor de verkiezingscampagne.
Ook dit keer zou er, net als in de zaak Pieper, baar verluidt geen
sprake zijn geweest van overtreding van een specifieke regel. De
interpretatiemarges van gedragscodes stellen Von der Leyen in staat
bijna alles te doen wat ze wil. Er zijn ook veel precedenten. Martin
Selmayr nam vrijaf om de campagne van drankorgel Jean-Claude Juncker
als Spitzenkandidat in 2014 te leiden en nam een paar andere
Commissiefunctionarissen mee.
Voor de (nu nog) führerin is het een kwestie van kansen, kwaliteit en
kwantiteit. Eén van de zeven Commissieambtenaren die verlof hebben
genomen om campagne te voeren voor de EVP-kandidate is haar stafchef,
de Duitser Bjorn Seibert. Op het eerste gezicht is deze keuze
begrijpelijk. Seibert staat aan de zijde van Von der Leyen sinds zij (een
rampzalige) minister in Berlijn was. Hij is zowel haar geest als haar
arm. Maar hij is ook de man die namens Von der Leyen de contacten
onderhoudt en aan de touwtjes trekt op Europees en mondiaal niveau.
Selmayr was niet de stafchef van een vorige EC-voorzitter, José Manuel
Barroso. Hij leidde het kantoor van de Luxemburgse commissaris Viviane
Reding.
De tweede ambtenaar van de Commissie die in de EVP wordt geïmporteerd,
is Alexander Winterstein, campagnewoordvoerder van de Spitzenkandidat
Von der Leyen. De timing van zijn benoeming tot directeur van het
directoraat-generaal Communicatie van de Europese Commissie, een maand
vóór zijn overplaatsing naar de EVP, leidde tot controverse.
Woordvoerders van de Europese Commissie ontkennen dit, maar sommige
van zijn collega's vermoeden preventieve promotie. Dit zou een nieuw
geval van vriendjespolitiek voor de persoonlijke belangen van Von der
Leyen zijn, ná de Pieper-affaire.
Drie andere functionarissen van de Europese Commissie maken deel uit
van de dienst van de woordvoerder. Sophie Dupin de Saint-Cyr is
verantwoordelijk voor de media- en sociale activiteiten van Ursula.
Oscar Sanchez Benitez is de media-redacteur. Elisabeth Stursberg is de
verbindingsofficier van het kabinet van de voorzitster. Een andere
campagneleidster van de Spitzenkandidat van de EVP werkt op de
protocolafdeling van de Europese Commissie: Emilia Surowka,
verantwoordelijk voor bezoeken en missies. Tenslotte is er nog de
fotograaf van Von der Leyen.
Ambtenaren van de Europese Commissie zijn allemaal met onbetaald
verlof. De komende twee maanden zal de EVP hun salarissen betalen. Dat
is tenminste wat het zou moeten zijn. Desgevraagd weigerde een
woordvoerder van de Europese Commissie commentaar te geven “om redenen
van gegevensbescherming”.
Hun rekrutering voor de campagne werd publiekelijk aangekondigd op de
EVP-website. Vervolgens werden hun namen ingetrokken in afwachting van
de ondertekening van de contracten. Maar volgens onze informatie
bestaan er binnen de EVP-administratie twijfels over de mogelijkheid
om debetreffende ambtenaren te betalen. Om regelgevingsredenen zou het
Europees nepparlement kunnen weigeren hun salarissen uit
campagnesubsidies terug te betalen en zou de EVP niet over voldoende
eigen middelen beschikken om hun salarissen te dekken.
Zeven ambtenaren, waaronder de stafchef en een directeur, dat zijn er
niet weinig. Methodisch gezien komt dit neer op het beroven van
middelen aan de Europese Commissie (dus gemeenschapsgeld), ook al is
het maar voor een beperkte periode en op een moment dat de
zittingsperiode ten einde loopt. De namen en functies van de gekozen
mensen suggereren een ander kenmerk van Ursula von der Leyen: de
voorzitster van de Europese Commissie vertrouwt alleen haar eigen
mensen, een klein team dat wordt opgeroepen om alles en iedereen te
controleren.
De EVP heeft haar medewerkers, haar woordvoerders en haar
campagneleiders. De EVP heeft ook een contract met een klein Duits
communicatiebureau, Cosmonauts & Kings, onder leiding van Juri
Schnoller, die in 2014 en 2019 al voor de EVP had gewerkt. De vraag is
of voor Ursula von der Leyen de door de EVP voorbereide
verkiezingscampagne wordt betwist?
Het feit dat Bjorn Seibert de leiding nam over de campagne van Von der
Leyen werd door velen in Brussel geïnterpreteerd als een teken van
gebrek aan vertrouwen. Door zijn rol als stafchef van de voorzitster
is hij ook een belangrijke aanwinst voor Von der Leyen. “Met wie
spreekt Jake Sullivan, de nationale veiligheidsadviseur van president
Biden, momenteel?” vraagt één van onze bronnen. In theorie wordt
Seibert niet geacht de zaken van de voorzitster van de Europese
Commissie te regelen tijdens zijn verlof, dat duurt tot 10 juni. Hij
heeft zijn kantoor verlaten en de officiële computer uitgezet, maar
blijft alles volgen wat er gebeurt op de 13e verdieping van het
Berlaymont, het hoofdkwartier van de Europese Commissie, en de
internationale betrekkingen van de voorzitster “zijn in alle
WhatsApp-groepen”, legt een tweede gesprekspartner uit.
PieperGate onthulde hoe Von der Leyen de Europese Commissie gebruikte
om een intern probleem binnen de CDU, haar partij in Duitsland, op
te lossen. De groep van zeven functionarissen die met verlof zijn om
haar te dienen in de verkiezingscampagne laat zien dat Von der Leyen
de Europese Commissie als haar eigen zaak beschouwt. Zij en haar
naaste team aarzelen niet om het zelfs te gebruiken om wraak te nemen
op degenen die als tegenstanders worden gezien.
Het is nog geen schandaal, maar er is nog een onthullende aflevering.
Afgelopen februari koos de hoge vertegenwoordiger, Josep Borrell, de
Ier Simon Mordue als de nieuwe plaatsvervangend secretaris-generaal
van zijn Dienst voor Externe Zaken. Mordue is momenteel adviseur
buitenlands beleid van Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad,
met wie Von der Leyen en haar team al jaren in conflict zijn. Mordue
is ook een hoge ambtenaar bij de Europese Commissie en de voorzitster
en haar stafchef hebben nog niet ingestemd met zijn overplaatsing naar
de Europese Dienst voor Externe Zaken.
Het is het college dat de overdracht van Mordue, wiens benoeming al
meer dan twee maanden geblokkeerd is, formeel moet goedkeuren. Maar
het zijn de voorzitster en haar stafchef die de agenda bepalen,
inclusief de benoemingen. Borrell drong er bij Von der Leyen op aan om
groen licht te krijgen voor Mordue, maar het mocht niet baten.
Geërgerd maakte Borrell op 16 april publiekelijk bekend dat Mordue "is
gekozen als plaatsvervangend secretaris-generaal voor economische en
mondiale zaken" in een persbericht met daarin de benoemingen van
EU-ambassadeurs in de rest van de wereld. Dit is een nieuwe poging om
Von der Leyen ertoe aan te zetten de overdracht te ondertekenen.
Zonder overplaatsing en benoeming kan Mordue niet aantreden.
De redenen voor de gijzeling van Simon Mordue, een ambtenaar die
gerespecteerd wordt in alle instellingen (inclusief bijna al zijn
collega's in de Europese Commissie waartoe hij officieel nog steeds
behoort), zijn niet duidelijk. Sommige van onze informatiebronnen
spreken van een “vendetta” van Seibert tegen Mordue, een vertrouwde
medewerker van Michel. Anderen zijn van mening dat Von der Leyen en
Seibert Borrells keuze van EU-ambassadeurs wilden conditioneren om
bepaalde functionarissen dicht bij hen te plaatsen. Von der Leyen en
Seibert rechtvaardigden zichzelf door de noodzaak om gendergelijkheid
te respecteren: er is een vrouw nodig. Maar één feit is duidelijk.
“Simon Mordue is niet benoemd door de Europese Dienst voor Externe
Zaken. Hij is gekozen na een selectieprocedure. De volgende stappen
zullen te zijner tijd door het college worden vastgesteld”, vertelde
een woordvoerder van de Europese Commissie.
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[21 april 2024]
Afdrukken
Doorsturen