Oorlog in Midden-Oosten lijkt onvermijdelijk
Voor het eerst sinds het begin van de Gaza-crisis had generaal
Mohammad Baqeri, de stafchef van de Iraanse strijdkrachten, op 19
oktober 2023 een gesprek met de Russische minister van Defensie Sergei
Shoigu. De somberheid overheerst.
Er bestaat geen twijfel over dat 'slimme macht' het buitenlands beleid
verbetert. Sinds het begrip ‘slimme macht’ zo’n twintig jaar geleden
zijn intrede deed in de internationale diplomatie, past een grote
regionale macht, Iran, het toe op een daadwerkelijke conflictsituatie.
Slimme macht gaat over het strategische gebruik van diplomatie,
overtuigingskracht, capaciteitsopbouw en de projectie van macht en
invloed, gecombineerd op manieren die kosteneffectief zijn en
politieke en sociale legitimiteit hebben.
Zeker, Teheran investeert zwaar in zijn investeringen in allianties,
partnerschappen en instellingen (en niet-statelijke actoren) op alle
niveaus om zijn invloed en capaciteit uit te breiden en de
legitimiteit van zijn optreden in de ontwikkelingssituatie rond Gaza
vast te stellen.
De opmerkingen van de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Hossein
Amir-Abdollahian tijdens een televisie-interview afgelopen maandag na een
regionale tournee die hem naar Irak, Libanon, Syrië en Qatar bracht en
waar hij achter gesloten deuren ontmoetingen had met de leiders van de
verzetsgroepen, vallen op als een gedurfde vertoning van slimme macht
die erop gericht is de situatie op de grond in de richting van het
diplomatieke spoor te duwen op een cruciaal moment waarop dialoog en
diplomatie van groot belang zijn.
De topdiplomaat van Iran, een carrièrediplomaat van beroep voordat hij
de politiek inging vanuit de positie van vice-minister van
Buitenlandse Zaken, waarschuwde dat de verzetsleiders “niet zullen
toestaan dat het zionistische regime wat dan ook in de regio doet”
en “de komende uren preventieve maatregelen kunnen nemen. ”
Amir-Abdollahian zei dat zij tijdens zijn ontmoetingen met leiders van
het verzetsfront geloofden dat “een kans moet worden geboden voor
politieke oplossingen” om een einde te maken aan Israëls brute
aanvallen op de volledig geblokkeerde Gazastrook. Alle scenario’s
liggen echter open voor de verzetsgroepen, vooral de Libanese
Hezbollah-beweging, en ook zij hebben minutieuze berekeningen gemaakt.
Deze behendigheid om harde en zachte macht te combineren in een
succesvolle strategie plaatst Iran in een invloedrijke positie op een
beslissend moment in de geopolitiek van West-Azië. De voorzichtige
houding van het Westen tegenover Iran sinds de crisis op 7 oktober
uitbrak, getuigt van deze realiteit.
Vanaf het begin zeiden topfunctionarissen van de VS (en Israël) dat
Iran medeplichtig was aan de Hamas-aanval van 7 oktober, maar hun
inlichtingendiensten konden geen directe Iraanse betrokkenheid identificeren.
Noch de CIA, noch de Mossad verzamelden informatie over een door Iran
gesteund complot vóór de aanval van Hamas.
De Amerikaanse generaal Charles Q. Brown, voorzitter van de Joint Chiefs of Staff,
waarschuwde Iran er niet bij betrokken te raken. “We willen een
behoorlijk krachtige boodschap afgeven. We willen niet dat dit zich
uitbreidt en het idee is dat Iran die boodschap luid en duidelijk
overbrengt”, zei hij op 10 oktober tegen verslaggevers. President
Biden herhaalde die waarschuwing.
Woensdag vermeden de verklaringen van Biden tijdens zijn bezoek aan
Israël ook elke retoriek tegen Iran. Terwijl hij herhaalde dat Israël
moet handelen onder het internationaal recht en dat hij Netanyahu
aanspoorde om
terughoudendheid te betrachten, bracht Biden impliciet het cruciale
belang van het vermijden van een conflict met Iran naar voren.
Dat was inderdaad het geval tijdens Biden’s toespraak tot de natie
sinds zijn terugkeer naar het Witte Huis op 19 oktober. Gedurende de
afgelopen vier decennia van wederzijdse vijandigheid hebben de VS en
Iran de beheersing verworven over een ongeschreven gedragscode om
zacht te handelen, zodra er wrijvingspunten ontstaan zodat die niet
leiden tot
confrontatie en conflict. Ze zijn er grotendeels in geslaagd de zaken
zo te houden. Het is heel goed denkbaar dat Washington en Teheran in
de huidige veranderlijke situatie met elkaar communiceren, vooral
omdat geen van beiden nu een regionale oorlog wil. (Zie ons artikel:
Waarom Biden loog over de ziekenhuisaanval in Gaza
)
Deze matrix moet worden begrepen ondanks de realiteit dat er geen
daglicht is tussen Teheran en Hezbollah – en Hezbollah is veruit de
sterkste en machtigste van de groepen in de door Iran geleide ‘as van
verzet’ in West-Azië.
Zeker, als het om harde macht gaat, is Iran geen opschepper. Toevallig
kwam op 18 oktober Resolutie 2231 van de VN-Veiligheidsraad
onvoorwaardelijk te vervallen, de resolutie die de beperkingen voor Iran opheft
van het ondernemen van activiteiten in verband met ballistische
raketten die zijn ontworpen om kernwapens te kunnen overbrengen. Het
Iraanse ministerie van Defensie heeft sindsdien in een verklaring
beweerd dat het plannen heeft om de raket- en wapencapaciteiten uit te
breiden, deel te nemen aan wapenhandel en “te voldoen aan de behoeften
van de veiligheid van het land, en actiever deel te nemen aan
internationale aangelegenheden dan in het verleden.”
Zonder twijfel zal dit niet alleen de “harde macht” van Iran
versterken, maar ook de militaire samenwerking met Rusland en China
verdiepen en uitbreiden. Dit heeft enorme gevolgen, aangezien Iran
vandaag de dag de belangrijkste ‘beïnvloeder’ is om een regionale
oorlog te voorkómen. Het is geen verrassing dat de stafchef van de
Iraanse strijdkrachten, generaal Mohammad Baqeri, voor het eerst nadat
de Gaza-crisis begon, eergisteren een telefoongesprek voerde met de
Russische minister van Defensie Sergei Shuigo en erop aandrong dat
Israëls ‘woeste, onderdrukkende gedrag niet zal worden getolereerd en
dat onafhankelijke regeringen een serieuze reactie moeten tonen.”
Baqeri voegde eraan toe: “De voortzetting van de misdaden van het
zionistische regime en de directe steun en hulp die sommige landen
eraan verlenen, hebben de situatie verder gecompliceerd en kunnen
leiden tot de betrokkenheid van andere spelers.”
Ook op het gebied van de zachte macht is Teheran met succes uit zijn
regionale isolement gebroken. In wezen is de toenadering tussen Iran
en Saoedi-Arabië, bemiddeld door China, een game-changer in de
geopolitiek van de regio en een krachtvermenigvuldiger voor de
uitoefening van slimme macht door Teheran. Afgelopen woensdag was het
met een telefoontje van president Ebrahim Raisi naar de Saoedische
kroonprins Mohammed bin Salman dat Teheran op diplomatiek vlak een
versnelling hoger schakelde.
Dat was een diepgaand gebaar van de kant van Iran. Abdollahian had eergisteren ook een ontmoeting met de Saoedische minister van
Buitenlandse Zaken Prins Faisal bin Farhan Al Saud in Jeddah, in de
marge van de bijeenkomst van de OIC-ministers van Buitenlandse Zaken
op 19 oktober.
Zoals de Saoedische acties getuigen, betrad Riyadh snel het middelpunt
van de belangstelling om met Peking in gesprek te gaan (Zie ons
artikel.
Israëls sterke man is de zwakste schakel in
een vredesproces.)
Het Saoedische standpunt verandert inderdaad de regionale
stemming en maakt het voor Washington zeer uitdagend om de oude
strategie van ‘verdeel-en-heers’ na te streven, zoals blijkt uit de
Saoedische afwijzing aan het adres van de Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken Antony Blinken. Regionale staten die traditioneel afstand namen
van de verzetsgroepen hebben opgeroepen tot een staakt-het-vuren en
de-escalatie, en weigeren Hamas te veroordelen.
De grote vraag blijft echter: hoe zit het met het Israëlische besluit
om Hamas te onthoofden en Gaza te bezetten? Israël staat nog steeds op
de rand van een militaire aanval in de Gazastrook. Het is
veelbetekenend dat de Russische prognose op dit front tamelijk somber
is. De Russische vice-minister van Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov
zei maandag tijdens een ontmoeting in het Kremlin met Poetin dat de
situatie “de neiging heeft om steeds erger te worden. De operaties van
het Israëlische leger zijn willekeurig. Er blijft de dreigende
dreiging bestaan van een grondoperatie die een inval in Gaza omvat...
De diplomatieke inspanningen op verschillende fronten worden steeds
intensiever. In principe is het risico dat dit conflict uit de hand
loopt aanzienlijk.”
De paradox is dat, ook al zijn er geen serieuze voorstanders van een
West-Aziatische oorlog, dat alleen misschien niet voldoende is om een
oorlog te voorkómen als de aangekondigde aanval van het Israëlische leger
in Gaza niet voldoet aan zijn doel om Hamas te vernietigen en/of
Netanyahu besluit de oorlog uit te breiden (voor geopolitieke
doeleinden en/of om zijn ploeterende politieke carrière, die op een
dood spoor zit, te verlengen)
[Alle links, bronnen, documenten en meer informatie uitsluitend voor abonnee's]
[21 oktober 2023]
Afdrukken
Doorsturen